به گزارش آژانس خبری تبریزمن به نقل از ایرنا، “آرتمیا” گونه جانوری قرمز کوچکی است که در سال‌های پرآبی دریاچه ارومیه در همه جای آن به وفور یافت می‌شد اما پس از مواجه شدن با خشکی آب، کم‌کم ناپدید شد و همین امر و حساسیت رسانه‌ای ایجاد شده پیرامون آن سبب شد تا ارزش اقتصادی نهفته در این موجود ریز به طلای پنهان در نگین آذربایجان شهرت یابد.
یافته‌های علمی نشان می‌دهد که “آرتمیا” به دلیل خشکی و شوری بیش از اندازه دریاچه ارومیه از بین نرفته و می‌تواند سال‌ها به صورت “سیست” در مصب رودخانه‌های منتهی به دریاچه ادامه حیات دهد؛ موضوعی که امیدها به حیات این جاندار کوچک با ارزش اقتصادی بالا را زنده نگه داشته است.
با توجه به نیاز اساسی صنعت آبزی پروری کشور به آرتمیا به نظر می‌رسد این جاندار ریز اما با ارزش نه تنها پتانسیل ایجاد تحول اقتصادی در منطقه را دارد، بلکه عاملی نیز برای تحقق شعار جهش تولید محسوب می‌شود.
آرتمیای دریاچه ارومیه، طلای ریز ناشناخته برای اقتصاد کشور
رییس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور با اشاره به اینکه دریاچه ارومیه یکی از زیستگاه‌های مهم جهانی برای آرتمیا است، گفت: تنها ۱۰ درصد از آرتمیای این دریاچه در صورت فرآوری نیاز کشور به واردات این محصول دریایی را به صفر می‌رساند.
“علی نکویی فرد” با بیان اینکه برداشت آرتمیا از دریاچه ارومیه نیازمند رعایت اصول پژوهش محور زیر نظر مراجع دارای صلاحیت است، اظهار داشت: دریاچه ارومیه می‌تواند منبعی برای صادرات آرتمیا به دیگر کشورها نیز باشد.
آرتمیای دریاچه ارومیه، آذربایجان‌غربی را به بودجه دولتی بی نیاز می‌کند
وی قیمت هر کیلوگرم آرتمیا با کیفیت متوسط را چیزی حدود ۳۵ میلیون ریال عنوان کرد و ادامه داد: بهره برداری از ظرفیت کامل آرتمیای دریاچه ارومیه می‌تواند آذربایجان‌غربی را به بودجه دولتی بی نیاز کند.
وی با بیان اینکه دریاچه ارومیه در حالت عادی می‌تواند علاوه بر تامین نیاز داخلی، سالانه منجر به صادرات ۱۸۰ تن سیست و ۱۲۰ تن آرتمیای زنده به کشورهای دیگر شود، گفت: این ارزیابی از ظرفیت متوسط دریاچه ارومیه در سال ۱۳۹۸ صورت گرفته است.
رییس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور با مقایسه دریاچه ارومیه با دریاچه نمک آمریکا، بیان کرد: با وجود قوانین محدود کننده برداشت و پایش لحظه‌ای، سالانه بیش از ۲ هزار تن آرتمیا از دریاچه نمک آمریکا برداشت می‌شود که میلیون‌ها دلار ارزش اقتصادی دارد.
نکویی فرد، البته در چرایی بی بهره ماندن از ظرفیت اقتصادی آرتمیای دریاچه ارومیه توپ را به زمین سازمان محیط زیست انداخت و مدعی شد که متاسفانه سازمان حفاظت از محیط زیست و شیلات ایران عزم جدی برای بهره برداری از این طلای ناشناخته ندارد.
اقدام تامل بر انگیز سازمان حفاظت از محیط زیست برای ارزیابی میزان ذخایر آرتمیای دریاچه ارومیه
رییس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور با اشاره به طرح این مرکز برای ارزیابی میزان ذخایر آرتمیا در دریاچه ارومیه اظهار داشت: به سازمان حفاظت از محیط زیست اعلام کردیم که آمادگی داریم تا با تقبل ۵۰ درصد از هزینه این طرح و تنها با کمک ۶۰ میلیون تومانی، ارزیابی دقیق از میزان ذخایر آرتمیا در دریاچه ارومیه انجام شود ولی متاسفانه نه تنها هیچ همکاری به عمل نیامد بلکه بعدا متوجه شدیم که چندین برابر مبلغ درخواستی ما با یک شرکت دیگر قرارداد شده تا این طرح اجرایی شود.
نکویی‌فرد، ادامه داد: ارزیابی آرتمیا حوزه تخصصی مرکز تحقیقات آرتمیای کشور و چه با کمک محیط زیست و چه بدون آنان در نهایت این ارزیابی دیر یا زود انجام خواهد شد، ولی اینکه چرا چند برابر درخواستی این مرکز برای ارزیابی هزینه شده است، جای سوال دارد.
وی بیان کرد: این قرارداد به محیط زیست آذربایجان غربی ارتباطی نداشته و توسط سازمان محیط زیست کشور برنامه ریزی شده است.
حمایت کامل از بخش خصوصی در تولید آرتمیا
رییس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور با اعلام اینکه دانش فنی فرآوری و بسته بندی محصولات تولید شده در کشور وجود دارد، گفت: آماده‌ایم تا بدون هیچ چشم داشتی، این دانش را در اختیار بخش خصوصی قرار دهیم.
نکویی فرد با اعلام اینکه از ورود بخش خصوصی به صنعت پرورش آرتمیا در استخرهای خاکی حمایت لازم انجام می‌شود، گفت: در هر هکتار استخر خاکی طی هر دوره ۶ تا ۹ ماهه بیش از ۱۰۰ کیوگرم آرتمیا برداشت می‌شود که درآمدزایی قابل توجهی محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: هزینه احداث هر هکتار استخر خاکی برای برداشت آرتمیا نزدیک به ۵۰ میلیون تومان برآورد می‌شود.
کاهش دمای هوا میزان آرتمیای زنده در دریاچه ارومیه را به صفر رساند
علی نکویی فرد با اشاره به اینکه هفت ایستگاه نمونه‌برداری از ذخایر آرتمیا در دریاچه ارومیه فعال است که شاخصه‌های شیمیایی و فیزیکی را برای تحلیل داده‌ها گزارش می‌دهند، اظهار داشت: میزان آرتمیای موجود در هر لیتر از دریاچه ارومیه نسبت به چندین سال گذشته رشد داشته ولی به دلیل قرار گیری در فصل زمستان و کاهش دمای آب، هم اکنون میزان آرتمیای زنده در دریاچه ارومیه به نزدیک صفر رسیده است.
وی با تاکید بر اینکه آرتمیا در دمای بین ۲۵ تا ۳۰ درجه سانتیگراد به خوبی رشد می‌کند، افزود: در صورتی که این درجه از دمای آب فراهم نباشد، آرتمیا به صورت سیست درآمده و تا مهیا شدن شرایط لازم در حالت سیست باقی می‌ماند.
رییس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور با بیان اینکه آرتمیا در میزان شوری ۱۲۰ تا ۱۵۰ گرم نمک در هر لیتر آب می‌تواند به صورت مناسب رشد کند، افزود: افزایش چشم‌گیر میزان آرتمیای دریاچه ارومیه در سال گذشته با وجود افزایش شوری آب، این نوید را می‌دهد که با آغاز فصل بارش‌ها طی سال جاری و کاهش نسبی شوری، شاهد افزایش چند برابری این جانداران ریز در دریاچه خواهیم بود.
وی ادامه داد: آرتمیا در شرایط مناسب می‌تواند نوزاد زنده تولید کند ولی در صورت افزایش شوری آب، این جاندار در رحم خود نوزاد زنده را به تخم تبدیل می‌کند تا پایداری بیشتری داشته باشد.
نکویی فرد به جلبک “دونالیلا” غذای مورد نیاز آرتمیا نیز اشاره کرد و گفت: میزان این جلبک در دریاچه ارومیه هم اکنون شرایط مناسبی دارد و به ۲۸ تا ۴۸ هزار عدد در هر لیتر می‌رسد.
بیش از ۹۵ درصد آرتمیای مورد نیاز کشور از خارج وارد می‌شود
رییس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور با بیان اینکه بیش از ۹۹ درصد آرتمیای مورد نیاز کشور از واردات تامین می‌شود، گفت: طبق بررسی آمار ارائه شده از سوی شیلات، سال گذشته بیش از ۷۰ تن آرتمیا وارد کشور شده که از راه قاچاق بوده است.
وی با اشاره به آمار رسمی ارائه شده از سوی شیلات ایران، اظهار داشت: طبق این گزارش در سال ۱۳۹۸ بیش از ۴۳ هزار تن میگو در کشور تولید شده که ۶۰ درصد آرتمیای وارد شده به کشور برای تغذیه این مقدار میگو مورد استفاده قرار گرفته است.
نکویی فرد ادامه داد: با توجه به برنامه ریزی لازم در راستای افزایش تولید میگو در کشور، به طور یقین نیاز کشور به آرتمیا در سال جاری فراتر از ۷۰ تن خواهد بود.
خطر حمله بیولوژیکی به غذای دریایی کشور با آرتمیای وارداتی
رییس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور البته ادعاهایی نیز در رابطه با خطر خطر حمله بیولوژیکی به غذای دریایی کشور در گذشته داشته است؛ وی با تاکید بر اینکه واردات موجود زنده همیشه چالش ورود عوامل بیماری‌زا به داخل کشور را همراه خود دارد، بیان کرد: به دلیل اینکه غذای اصلی میگوی تولید شده در کشور آرتمیا می‌باشد، این احتمال می‌رود که برخی از دشمنان در راستای ضربه زدن به اقتصاد کشور، اقدام به آلوده کردن آرتمیای قاچاق وارد شده به کشور باشند.
وی به سوال خبرنگار ایرنا مبنی بر اینکه ” آیا تاکنون از طریق واردات آرتمیای آلوده به کشور، حمله بیولوژیکی این اقدام اثبات شده است؟” پاسخ شفاف نداد و گفت: به دلیل اینکه آرتمیای مورد مصرف در کشور از طریق قاچاق وارد کشور شده و هیچ نظارتی بر سلامت آن نمی‌شود، این احتمال وجود دارد که برخی از محموله‌های آلوده آرتمیا در گذشته، نوعی خرابکاری علیه اقتصاد صنعت آبزی باشد.
نکویی فرد ادامه داد: قطعا اگر ما در بخشی از صنعت تولیدات محصولات دریایی به یکباره شاهد بروز بیماری‌های جدید باشیم، احتمال وجود دست‌های پشت پرده در این اتفاق به مراتب وجود دارد.
برداشت آرتمیا نیازمند مصوب شورای عالی حفاظت از محیط زیست
معاون فنی اداره کل حفاظت از محیط زیست آذربایجان‌غربی با بیان اینکه مرکز تحقیقات آرتمیای کشور به خوبی به مراحل صدور مجوز برای برداشت آرتمیا واقف است ولی توپ را به زمین محیط زیست می‌اندازد، گفت: دریاچه ارومیه یک پارک ملی است و هرگونه برداشت از آن ممنوع بوده و نیازمند تایید شورای عالی حفاظت از محیط زیست است.
حجت جباری با اعلام اینکه ما نیز افزایش میزان آرتمیای دریاچه ارومیه طی ۲ سال گذشته را تایید می‌کنیم، بیان کرد: تایید میزان افزایش آرتمیا به معنای اطلاع دقیق از میزان ذخایر آن نبوده و این امر نیازمند ارزیابی مستمر و دقیق است.
وی افزود: با توجه به اینکه آرتمیا غذای اصلی بسیاری از پرندگان مهاجر به دریاچه ارومیه است، هنوز هیچ بررسی انجام نشده که نشان دهد در صورت برداشت آرتمیا از دریاچه ارومیه ذخایر آن چه تغییری می‌کند؛ ما بیشتر نگران آن هستیم تا با برداشت بدون ارزیابی، اکوسیستم در منطقه را دچار مختل کنیم.
مغفول ماندن ظرفیت اقتصادی آرتمیای دریاچه ارومیه
نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی نیز در این خصوص با بیان اینکه نباید از ظرفیت اقتصادی دریاچه ارومیه غافل ماند، گفت: بهره برداری از منابعی همچون آرتمیای دریاچه ارومیه می‌تواند به منبع اصلی درآمد پایدار در منطقه تبدیل شود.
روح الله حضرت‌پور با بیان اینکه نمایندگان مجلس در ارومیه از تمامی طرح‌های اقتصادی حمایت می‌کنند، افزود: سازمان حفاظت از محیط زیست با بررسی و ارزیابی هرچه سریعتر وضع موجود نسبت به صدور مجوز برای استخراج آرتمیا از دریاچه ارومیه اقدام کند.
وی با بیان اینکه آرتمیای دریاچه ارومیه ظرفیت ویژه‌ای برای تامین نیاز داخلی است، اظهار داشت: شعار “جهش تولید” باید با اتکا بر توانایی‌های منطقه‌ای تحقق یابد.
نماینده مردم ارومیه در خانه ملت با تقدیر از اقدامات انجام شده برای احیای دریاچه ارومیه، بیان کرد: احیای نگین آبی آذربایجان یک مطالبه عمومی است و برای تحقق آن نمایندگان مجلس در کنار دولت خواهند بود.
با این وجود به دلیل اینکه دریاچه ارومیه، منبع اصلی و طبیعی پرورش آرتمیا در ایران شناخته می‌شود، بازگشت و زاد و ولد این سخت پوست ریزنقش می‌تواند خبر خوشی از احیای این پهنه آبی و بازتولد زیبایی ها و جاذبه های آن در سال های پیش رو باشد؛ چرا که منبع اصلی غذای بسیاری از پرندگان مهاجر همچون فلامینگوها نیز همین آرتمیا به شمار می رود.
وسعت نگین آبی آذربایجان هم‌اکنون به سه هزار و ۱۴۸ کیلومتر مربع و تراز آن نیز یک‌هزار و ۲۷۱ متر و ۷۸ سانتی‌متر رسیده است که وضعیت مناسبی نسبت سال‌های گذشته دارد.
