سنت دیرین “اریشته کسمک” در قره‌داغ

به گزارش آژانس خبری تبریزمن، فریباسادات علوی: “اریشته کسمک” از تهیه و آماده‌سازی خمیر گرفته تا برش رشته و تف دادن آن، یک فعالیت گروهی محسوب می‌شود، بنابراین زنان همسایه و فامیل در تولید اریشته با همدیگر مشارکت و همکاری می‌کنند.
تولید اریشته تقریبا چهار مرحله مجزا دارد. مرحله نخست، آماده‌سازی خمیر است. برای تولید یک اریشته ابتدا آرد تهیه شده از یازلیق (گندم بهاره) را الک نموده و سبوس آن را جدا می‌کنند. آرد را در آب می‌ریزند و خمیر درست می‌کنند. سپس خمیر را به قدری با دست و یا پا (روی خمیر پارچه ضخیم تمیزی قرار داده و سپس با پا شبیه لگد کردن گل‌، لگد می‌کنند) ورز می‌دهند تا آماده شود. سپس چانه یا همان کونده‌ها را آماده می‌کنند.
دومین مرحله پروسه تولید اریشته، برش آن است. در این مرحله، ابتدا کونده‌ها را روی تخته قرار داده و با وردنه و سپس اوخلوق به طور کامل پهن می‌کنند. آنگاه، خمیر پهن شده را از دو طرف لوله می‌کنند تا در وسط به هم رسیده و در کنار هم قرار بگیرند. دست چپ را طوری که سمت خارجی بغل دست در انتهای خمیر قرار بگیرد روی خمیر لوله شده قرار داده و با چاقوی تیزی که با دست راست می‌گیرند به فاصله چند میلی‌متری برش می‌دهند. بعد از اتمام، خمیر را که به صورت رشته رشته درآمده، داخل دست راست گرفته و به همراه آرد (طوری که انگار پول خرد را در کف دست تکان می‌دهند) کمی فشار داده و به سمت خارج دست هدایت می‌کنند تا رشته‌ها نازکتر و بلندتر شوند.
سومین مرحله، خشک کردن رشته است. رشته‌های بلند و نازک آماده شده را روی طنابی که از قبل در یک فضای کاملا باز بسته شده، پهن می‌کنند و منتظر می‌مانند تا گرمای خورشید رشته‌ها را بطور کامل خشک کند. بعد از خشک شدن، رشته‌ها را جمع آوری می‌کنند تا مرحله پایانی فرآیند تولید اریشته شروع شود.
آخرین مرحله، تفت دادن اریشته‌های خام است. از رشته خام برای پخت آش رشته خام که در ترکی بدان “خام اریشته آشی” گفته می‌شود، استفاده می‌کنند. اما بخش اعظم اریشته را مانند ماکارونی بصورت دم‌کرده طبخ می‌کنند. برای همین باید اریشته خام بصورت کامل تف داده شود.
در قره‌داغ برای سرخ کردن اریشته از اجاق‌های خاصی استفاده می‌کنند. با گِل چیزی شبیه تشت درست کرده و زیر آن که مانند اجاق است آتش روشن می‌کنند. وقتی این تشت‌های گلی که حالا به تشت‌های سفالین تبدیل شده‌اند، بطور کامل گرم و داغ شد، اریشته خام را داخل آن ریخته و تفت می‌دهند. البته امروزه، از تشت‌های مسی و آلومینیومی هم برای تف دادن اریشته استفاده می‌کنند.