از حدود ۹۰ سال پیش، ایران و ترکیه تقریباً به صورت همزمان وارد عرصه خودروسازی شده اند اما جایگاه امروزی آنها به هیچوجه قابل مقایسه نیست!
خودروسازی ترکیه برخلاف ایران بر اساس ساخت برند ملی استوار نشده و قطعه سازان و تولید کنندگان این کشور تمرکز زیادی بر ساخت زنجیره قطعات برای شرکت‌هایی مانند رنو و فیات داشتند و دارند.
در واقع اگر قرار بر قیاس بین صنعت دو کشور باشد باید گفت که اختلافی ۱۸۰ درجه‌ای بین استراتژی ایران و ترکیه در زمینه صنعت خودروسازی وجود دارد و ترکیه برخلاف ایران، کاملاً در بازار جهانی صنعت خودروسازی جهان نقش مهمی بازی می‌کند اما ایران چه؟!
مقایسه آمار صادرات خودرو دو کشور نیز نشان می‌دهد که خودروسازان ترکیه در عرضه جهانی خودروها بسیار موفق عمل کرده و درآمد حاصل از صادرات خودرو در این کشور تنها در سال گذشته ۱۰۰۰ برابر خودروسازان ایرانی بوده است!
آمارهای منتشر شده نیز نشان می‌دهد که سال گذشته خودروسازان کشورمان موفق شده‌اند تنها ۱۳۰۰ دستگاه خودرو را صادر کرده و به این ترتیب ۵.۷ میلیون یورو ارز را به چرخه اقتصادی کشور وارد نمایند!
این در حالی است که خودروسازان ترکیه تنها در ظرف ۷ ماه گذشته چیزی در حدود ۵.۵ میلیارد دلار خودرو به بازار جهانی صادر کرده‌اند و این درآمد تقریباً ۴.۵ برابر درآمد نفتی کشور ما طی سال گذشته محسوب می‌شود.
▪️خودروهای تولید شده در ایران مشکلاتی دارند که قابلیت صادرات آنها وجود ندارد!
ترکیه کشوری است که فاصله مقیاسی چندانی با ایران ندارد و برخی از صنایع آن مانند نساجی، پوشاک، خودروسازی، تامین قطعه و مونتاژ در منطقه یکه تازی می کنند.
البته ناگفته نماند که سایه سنگین تحریم ها در رشد برخی از صنایع ایران مانند خودروسازی را با چالش مواجه کرده است اما با این حال توانسته در برخی از صنایع مانند صنعت دفاعی در دنیا حرفی برای گفتن داشته باشد.
اما حقیقت این است که ترکیه علاوه بر رشد اقتصاد و اشتغال زایی با صنعت خودروسازی توانسته است به رغم تولید خودروهای ایمن، آمار تصادفات جاده ای را تا حد چشمگیری کاهش دهد در حالی که در خودروهای ایرانی کمتر به آن توجه می شود و تصادفات جاده ای نخستین علل مرگ و میر جوانان کشورمان محسوب می گردد!
ترکیه در صنعت خودروسازی به نحوی فعالیت کرد که کیفیت قطعات و خودروهای تولید شده آن بسیار بالاست به حدی که محصولات خود را می تواند به کشورهای مختلف جهان صادر نماید در حالی که خودروهای تولید شده در ایران مشکلاتی دارند که قابلیت صادرات آنها وجود ندارد!
کارشناسان صنعت خودروسازی معتقد هستند که اگر صنعت خودروسازی کشورمان، مسیری مانند ترکیه را پشت سر می گذاشت بسیاری از مشکلات حال حاضر در صنعت خودروسازی ایجاد نمی شد و در عین حال مشتریان ایرانی نیز به خودروهای متنوع و با کیفیت دسترسی پیدا می‌کردند.
ترکیه در هفت ماه امسال پس از فرانسه به ایتالیا ۴۳۴ میلیون و ۱۶۸ هزار دلار، آلمان ۵۱۱ میلیون و ۷۶۴ هزار دلار، اسپانیا ۴۷۰ میلیون و ۶۸۰ هزار دلار، بریتانیا ۴۶۰ میلیون و ۵۸۲ هزار دلار، لهستان ۲۸۴ میلیون و ۵۸۹ هزار دلار، مصر ۲۳۴ میلیون و ۷۸۷ هزار، اسلوونی ۱۹۷ میلیون و ۳۷۴ هزار دلار و آمریکا ۱۷۹ میلیون و ۶۰۰ دلار صادرات خودروی سواری انجام داده است.
▪️تا زمانی که تولید و عرضه خودرو افزایش نیابد نمی‌توان انتظار بهبود وضعیت را داشت!
هرچند خودروسازان ایرانی در طی چند سال اخیر و با وجود ممنوعیت واردات موفق شده‌اند زنجیره صادرات خودرو را همچنان حفظ کنند اما واقعیت آن است که با توجه به وضعیت ملتهب صنعت خودروسازی داخلی کاملاً طبیعی است که خودروسازان ایرانی توان بالایی برای صادرات نداشته باشند.
این موضوع در حالی رخ می‌دهد که بر اساس اعلام گمرک کشور، درآمد صادراتی خودروسازان ایرانی در سال ۹۹ فقط حدود ۵.۷ میلیون دلار بوده است به طوری که گمرک توضیح داده که سال گذشته حدود ۱۳۰۰ دستگاه خودرو به ارزش پنج میلیون و ۷۲۲ هزار و هفت دلار به ۹ کشور صادر شده است!
این اتفاق در حالی صورت گرفت که بر اساس اعلام سازمان برنامه و بودجه، درآمد نفتی سال گذشته ایران فقط ۱.۲ میلیارد دلار بوده است که با این حساب درآمد خودروسازان ترکیه ظرف ۷ ماه چیزی حدود ۴.۵ برابر درآمد نفتی سال گذشته ایران می باشد!
شورای رقابت بارها تاکید کرده است که یکی از مهم‌ترین دلایل نا به سامانی بازار خودروی کشور، کمبود عرضه است و تا زمانی که تولید و عرضه خودرو در بازار افزایش نیابد نمی‌توان انتظار بهبود اساسی وضعیت بازار خودرو را داشت!
در چشم‌انداز ۱۴۰۴ صنعت خودروی ایران ضمن تاکید بر همکاری با برندهای جهانی و منطقه‌ای دعوت به سرمایه‌گذاری صادرات محور در ایران نیز مورد تاکید واقع شده است به طوری که دستیابی به تولید سه میلیون دستگاه خودرو در بخش سواری با سهم ۵۰ درصدی برند داخلی، صادرات یک میلیون خودرو، تامین ۲۵ میلیارد دلار انواع قطعات و مجموعه‌های خودرو توسط قطعه‌سازان داخلی و صادرات شش میلیارد دلاری قطعات و مجموعه‌های خودرو ازجمله اهداف مندرج در سند چشم‌انداز می باشد.
▪️در سال گذشته ۱.۳ میلیون دستگاه خودرو از ترکیه به کشورهای جهان صادر شده است
در ترکیه رشد خودروسازی مدیون صنعت قطعه سازی است به طوری که بالغ بر ۴ میلیارد دلار از محل صادرات قطعات خودرو درآمد کسب کرده است که اهمیت وابستگی قطعه سازی با خودروسازی را نشان می دهد.
یک فعال صنعت قطعه سازی با اشاره به فعالیت زنجیره خودروسازی ترکیه گفت: صنعت خودرو و قطعات یدکی در حال حاضر یکی از منابع اصلی ایجاد اشتغال در کشور همسایه ماست که ۱۶ درصد از کل صادرات آنها را شامل می گردد.
امیرحسین علیزاده با اشاره به اینکه بیش از ۲۵۰ تامین کننده جهانی از ترکیه به عنوان پایگاه تولید خودرو بهره می‌برند ادامه داد: ۲۸ مورد از آنها در میان ۵۰ تامین کننده بزرگ جهانی قرار دارند و در استانبول که بیش از ۹۰ کمپانی فعال جهان مستقر است مرکز خودروسازی ترکیه به شمار می‌رود.
وی افزود: گزارش‌ها نشان می‌دهد ۸۵ درصد از خودروهای تولیدی در ترکیه در سال گذشته میلادی برای بازارهای خارجی تولید شده به طوری که ۱.۳ میلیون دستگاه خودرو از این کشور صادر شده است.
علیزاده، کلید موفقیت ترکیه را جذب سرمایههای خارجی، تاسیس شرکت‌های سرمایه‌گذاری مشترک همراه با ساز و کارهای مناسب اقتصادی و پرهیز از سیاست‌های حمایت‌گرایانه خواند و یادآور شد: بسیاری بر این باورند که پیشرفت‌های ترکیه بیشتر در قطعه‌سازی چشمگیر است و نه خودروسازی، در حالی که این کشور با تقویت صنعت قطعه خود و همچنین تامین قطعات خودرویی برای شرکت‌های معتبری چون تویوتا، رنو، فیات و سایر خودروهای معتبر توانسته است قدم در مسیر خودروساز شدن نیز بگذارد.
? شهرام صادق زاده
