با اعلام رسمی بانک مرکزی خط فقر در سال جاری ۱۱ میلیون تومان است که بر همین اساس، درصد قابل توجهی از مردم ایران زیر خط فقر هستند و باید فکر اساسی برای زندگی آنان شده و سبد حمایتی به آنان داده شود.
این خط تا ناکجا آباد ادامه دارد؛ خطی است نامرئی به نازکی یک مو… با کوچک ترین لغزشی از آن پایین میافتی، این خط دست نیافتنیتر از این حرفهاست؛ خطی که با فقر گره خورده است… اینجا، بالا و پایین شدن چند درصدی قیمتها تو را میبرد پایین خط، آن وقت بالا آمدن از آن دیگر کار هر کسی نیست!
چقدر تلخ و تاریک است روزهایی که بدون انگیزه در خیابان ها قدم می زنی و هیچ چیز خوشحالت نمی کند… سعی می کنی سرت را بالا بگیری و به زندگی لبخند بزنی؛ این حالِ پدری است که شب بدون نان گرم و غذا به خانه می رود و نیز حالِ مادری است که لباس بچه هایش را وصله می کند تا آنها متوجه پارگی آنها نشوند!
▪️هزینه زندگی ماهانه در کلان شهرها برای هر خانوار حدود ۱۰ میلیون تومان است
در سال های اخیر که کیک اقتصاد ایران کوچکتر شده و کرونا به چالشهایش افزوده، جمعیت بیشتری از مردم در مقابل نوسانهای اقتصادی آسیب پذیر شده و درصد بیشتری از آنها از تأمین حداقلهای زندگی ناتوان شدهاند.
خط فقر یا آستانه فقر حداقل درآمدی است که برای زندگی در یک کشور خاص در نظر گرفته میشود و بسیاری از افراد علاقه زیادی به دانستن و معیارگیری زندگی و درآمد خود با این شاخص هستند به تعبیر ساده تر برای تأمین حداقلهای زندگی به میزانی از درآمد نیاز داریم که آن خط فقر است، یعنی اگر درآمد کمتر از آن باشد، زیر خط فقر قرار داریم.
براساس آمارهای رسمی اعلام شده از سوی مرکز پژوهشهای مجلس، خط فقر در سال جاری نسبت به ۲ سال گذشته ۸۰ درصد رشد یافته است لذا دادههای مرکز آمار ایران از میزان هزینههای زندگی چنین نشان میدهد که کف هزینه زندگی در کلان شهرهایی همچون تهران، مشهد و تبریز برای هر خانوار حدود ۱۰ میلیون تومان در ماه است؛ این آمار کف هزینه زندگی در ارزانترین استان کشور یعنی سیستان و بلوچستان را حدود ۶.۵ میلیون تومان و به طور متوسط در سطح کشور بیش از ۸ میلیون تومان نشان میدهد.
تحقیقات سال های گذشته نشان می دهد که شهرهای تهران، مشهد، تبریز، زاهدان، اصفهان، اهواز، قم، بهارستان، شیراز و کرمان به عنوان ١٠ شهر نخست فقیرنشین کشور معرفی شدهاند در حالی که بر این اساس، تهران با بیش از ١٧٠، مشهد با بیش از ١٢١ و تبریز با بیش از ٧٩ هزار خانواده فقیر، بیشترین تمرکز فقرای ایران را در خود جای دادهاند!
پیرو همین بررسیها، سیستان و بلوچستان با نرخ فقر ۶۲ درصدی در رتبه محروم ترین استان کشور قرار گرفته و بعد از آن استان های خراسان شمالی و هرمزگان با نرخ فقر ۴۶ و ۴۴ درصدی در رتبههای دوم و سوم قرار دارند.
در مقابل، استان یزد بر اساس سه شاخص سنجش فقر، نرخ ۱۶ درصدی محرومیت را تجربه کرده و بعد از آن استان های سمنان و تهران با نرخ های ۱۷ و ۱۹ درصدی در رتبه های دوم و سوم از نظر کمترین میزان فقر و محرومیت قرار میگیرند.
▪️هدفمندی یارانه ها دچار لوس شوندگی شده و به اهداف قبلی خود نرسیده است!
یک تحلیلگر اقتصادی با طرح این پرسش که چرا باید یارانه بدهیم اما همچنان فقیر داشته باشیم گفت: اصالت دادن به سیاست هایی نظیر هدفمندی یارانه ها در بُن اشتباه است زیرا اگر یارانه می دادیم و فقیر نداشتیم تداوم آن ایرادی نداشت.
ساسان شاه ویسی ادامه داد: وقتی یارانه می دهیم و هنوز فقیر وجود دارد یعنی این سیاست، نه تنها بازدارنده شکاف بیشتر بین طبقات اجتماعی نیست بلکه دره های طبقاتی را شکل و گسترش می دهد، پس هدفمندی یارانه ها در نوع خودش دچار یک لوس شوندگی شده و اتفاقاً به هدف خودش نرسیده است.
وی افزود: وقتی افراد یارانه بگیر حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد جامعه هستند اما حدود ۱۵ درصد فقیر داریم یعنی یک جای کار می لنگد، یا این رقم ۱۵ درصد اشتباه است یا آن ۸۵ درصد درست نیست زیرا یا ما نباید به آن ۸۵ درصد یارانه بپردازیم و یا اگر پرداختیم، این ۱۵ درصد موضوعیتی ندارند.
شاه ویسی اضافه کرد: سوبسید و حمایت های ویژه آن هم به صورت نقدی و مستقیم، بدترین و مسموم ترین شکل است و باید حداقل آن طرف معادله مساوی با صفر قلمداد شود.
وی در ادامه آمار ۴۰ درصدی زیرخط فقر را درست ندانست و تاکید کرد: در یک استان و یا یک منطقه نمی توان نرخ فقر را به شکل دقیق عنوان کرد، از این جهت که مناقشه است و شاید کسی هم به شکل دقیق دنبال این مسئله نرفته که بخواهد به مسئله فقر و اندازه و مهندسی آن بپردازد.
این اقتصاددان تاکید کرد: در معیارهای جدید به مقوله فقر از دیدگاه پولی و مالی و به عبارتی دیگر از دیدگاه های سخت افزاری نگریسته نمی شود لذا مطابق این معیار، صرف نظر از آمارها، دسته بندی جغرافیایی و موضوعی وجود دارد.
وی یادآور شد: وقتی می گوییم جغرافیایی؛ یعنی یک منطقه محروم است و دیگری برخوردار و دسته بندی موضوعی هم یعنی فقر مواد غذایی، فقر فضای سبز و یا فقر محیط دانشگاهی و فرهنگی در واقع یک سری فقرها در کنار یکدیگر فقر مبتنی بر توسعه پایدار را شکل می دهند!
? شهرام صادق زاده