تبریزمن، قدیم ترها وقتی زوج های جوان بچه دار می شدند، سعی می کردند به دور از هر نوع چشم و هم چشمی یا گاه پنهان کردن موضوع روزگار را سپری کنند تا فارغ از چشم و نظر فرزند به دنیا بیاید. روزگاری که همه شادی در جشن حمام زایمان خلاصه می شد و با خواندن اذان پدر بزرگ در گوش نوه، مجلس خاتمه می یافت و والدین راهی تربیت صحیح فرزند نورسیده خود می شدند.
با گذشت زمان و ورود شبکه های اجتماعی، زندگی رنگ و بوی تصنعی به خود گرفت و میدان رقابتی برای شادی ها، خنده ها و انجام مراسم به اصطلاح چشم کور کن جهت جذب لایک و فالوئر شد.
ازدواج های ساده و زایمان های پشت در خانه جای خود را به گرفتن مراسم ازدواج آنچنانی و سیسمونی های طلایی و زایمان های لاکچری داد تا افراد با انتشار عکس های آن از قافله تجمل گرایی عقب نمانند و شخصیت جدیدی برای خود خریداری کنند.
داستان دغدغه‌های تجمل‌گرایانه به همین جا ختم نشد بلکه تا روز زایمان و بستری مادر در اتاق «وی‌آی‌پی» تزیین شده رسید تا آنجا که بر اساس آمار اعلام شده از سوی محمدرضا مهدی زاده مدیرکل انتقال خون تهران، رقابت برای داشتن تاریخ تولد رُند به جایی رسید که در این روز عمل سزارین در پایتخت ۸۹ درصد افزایش یافت. ضمن اینکه تخت بیمارستان ها با مبالغ کلان دو ماه پیش از زایمان رزرو شده بود تا جهت تولد نورسیده و مادر تزیین شود.
با شنیدن این آمارها در کنار عکس ها و ویدئوهایی که در فضای مجازی منتشر می شود، ذهن به دنبال چرایی جابجایی کیلومتری ارزش های معنوی به مادی می گردد. موضوعی که «سعید کاوه» روانشناس، نویسنده و مشاور خانواده مرکز شیرخواران آمنه در گفت وگو با خبرنگار حوزه زنان و خانواده ایرنا، درباره علت برگزاری مراسم های پرخرج و باشکوه زایمان، ازدواج و جشن تکلیف می گوید: می توان از ابعاد مختلف اقتصادی و روانشناختی به این مساله نگاه کرد.
وی ادامه می دهد: از جنبه اقتصادی می‌توان گفت وقتی در جامعه ای توزیع ثروت عادلانه صورت نگیرد و نظام مالیاتی درستی وجود نداشته باشد فرارهای مالیاتی و ثروت اندوزی های ناعادلانه شکل می‌گیرد؛ با ادامه این روند، این جامعه شاهد به وجود آمدن اکثریت فقیر و اقلیت خیلی ثروتمند خواهد بود.
کاوه با تاکید بر اینکه خواه ناخواه این مساله بر اختلاف زیاد طبقاتی دامن می زند، یادآور می شود: اما با اجرای سیستم توزیع عادلانه ثروت و نظام مالیاتی صحیح کار به برگزاری مراسم خودنمایی پرخرج و مجلل کشیده نمی شود چنانچه در کشورهای توسعه یافته شاهد آن نیستیم.
شخصیت های نمایشی با کمرنگ شدن ارزش های واقعی و معنوی پدیدار می شوند
به گفته این روانشناس، انسان موجودی است که حرکت زندگی او در مسیری خاص، باعث رشد وجودی، مادی و درونی او می شود اما زمانی که بنا به دلایل مختلفی مشکلاتی در زندگی او بوجود آید دچار استرس و اضطراب هایی می شود که اگر شدت اضطراب ها کم باشد قابل رفع شدن است در غیر اینصورت شخص به کارهای افراطی روی می آورد که اصطلاحاً به آن رفتارهای وسواسی می گویند.
وی درباره نشانه های این رفتارها اینگونه توضیح می دهد: رفتارهایی که بیش از اندازه تکرار می شود و شخص هیچ کنترلی بر آن ندارد. در واقع شخص برای انجام رفتارهای وسواسی نوعی اجبار در درون خود احساس می کند.
کاوه ادامه می دهد: حال این فرد دارای رفتارهای وسواسی اگر به رشد و تحولاتی که می خواسته نرسد، با پول زیادی که از هر روشی بدست آورده تلاش می کند از طریق ولخرجی های زیاد و خودنمایی توجه دیگران را جلب کند.
این مشاور خانواده با بیان اینکه با این روش، به شکلی مصنوعی و فریبنده اضطراب های درونی او کاهش می یابد، تصریح می کند: اما در واقع این فرد را دچار اختلال شخصیت نمایشی کرده است؛ پوشیدن لباس های عجیب، داشتن آرایش مو و صورت غیرطبیعی، اقدام به عمل های زیبایی نازیبا و برگزاری میهمانی ها و جشن های نامتعارف از علائم داشتن شخصیت نمایشی است.
شخصیت نمایشی با دنباله روی افراد در شبکه های مجازی دامن زده می شود
کاوه تاکید می کند: متاسفانه در دنیای کنونی، ارزش ها به ارزش های بیرونی بدل شده است به این معنا که ارزش های درونی و معنوی انسان به باد فراموش سپرده شده یا در ارزش های بیرونی و داشته های مادی خلاصه شده است تا آنجا که وقتی از آدم موفق صحبت به میان می آید ذهن به سمت پول و پست و مقام او کشیده می شود.
به گفته این روانشناس، این درحالیست که در زمان های دور شخصیت درونی فرد به عنوان ملاک موفقیت او ارزیابی می شد.
کاوه یادآور شد: اما وقتی ملاک افراد پول و مقام می شود همه اقشار جامعه به هر شکلی به دنبال این ارزش های بیرونی می روند و سعی می کنند ضعف های درونی را با داشته های مادی جبران کنند. البته که داشته های مادی خوب است اما کافی نیست و خوشبختی نمی آورد چنانچه شاهد هستیم در مناطق شمالی شهر که داشته های مادی فراوان است نرخ طلاق بیش از سایر مناطق است.
وی خاطرنشان کرد: پیگیری اقشار مختلف جامعه در فضای مجازی از تجملات و ولخرجی های افراد متمول در مراسم هم باعث تشویق و رفع تصنعی خلاءهای روحی آنان می شود.
آرامشی که در غوغای تجمل گرایی گم شده است
«ژیلا آهنگرزاده» روان درمانگر و پژوهشگر نیز در گفت و گو با خبرنگار حوزه زنان و خانواده ایرنا، توجه بیش از حد به تجمل گرایی در انجام مراسم ازدواج، تولدهای رند و جشن تکلیف لاکچری را نشان از خودشیفتگی و عقده های حل نشده درونی افراد عنوان می کند و می گوید: افرادی که سعی می کنند به هر قیمتی از خود چهره ای موجه و قابل قبول نشان بدهند. البته نباید همه را با یک چوب زد و ممکن است برخی ناخودآگاه و ناخواسته تاریخ تولد فرزندشان، در روز رند افتاده است.
وی با تاکید بر اینکه یکی از شاخص های سلامت روان نبود تفاوت بین خود ایده آل و خودآرمانی است، می افزاید: حال آنکه با بررسی زندگی برخی از این افراد درمی یابیم که صرفاً برای نشان دادن اینکه خوشبخت هستند دست به این کار می زنند و حقیقت زندگی آنان این نیست. در واقع آرامش واقعی را در دنیای تجمل گرایی گم کرده اند.
فرزندان را برای روزهای سخت زندگی آماده کنیم نه در پَر قو
این پژوهشگر یادآور می شود: برخی والدین دوست دارند همه آنچه خود به آن دست نیافته اند را برای فرزندان دست یافتنی کنند حال آنکه این کار چیزی جز خراش دادن به شخصیت فرزند و از بین بردن اعتماد به نفس او ندارد چرا با خواباندن فرزند در پر قو، توانمندی کاذب به او داده شده است.
آهنگرزاده با تاکید بر اینکه باید ۱۸ سال بعد افرادی که اینگونه متولد شده اند را به لحاظ شخصیتی، توانمندی و پایگاه اجتماعی بررسی کرد تا بتوان ارتباط آن را با تفکرات لاکچری مقایسه کرد، به پدران و مادران امروزی هشدار می دهد: باید بجای فکر کردن به تولد فرزند در بیمارستان های لاکچری و تشریفات مجلل به تربیت و پرورش او به لحاظ جسمی، معنوی و روانی فکر کرد تا فردای روزگار توانایی قرار گرفتن در روزهای سخت و ورشکستگی های زندگی را داشته باشد.
با تربیت و آموزش از ایجاد دومینوی تجملگرایی پیشگیری کنیم
مهدی امیراقبال مشاور تربیتی هم در گفت وگو با خبرنگار ایرنا، با تاکید بر اینکه صرفاً یکبار اجاره کردن یک جای خاص با قیمت گزاف یا پرداخت هزینه زیاد برای یک تاریخ خاص چندان حائز اهمیت نباشد اما این کار وقتی تبدیل به آنومی(بی هنجاری) می شود خطرناک است، می گوید: منظور از تبدیل شدن به آنومی این است که همانند دومینو، این روند از جایی به جایی دیگر یا از تاریخی به تاریخ دیگر کشیده شود.
وی افزود: تا جایی که والدین به جای تربیت و آماده سازی فرزندان برای حضور در جامعه به عنوان یک عنصر مفید، ناچار می شوند به جشن های کذایی دیگر همانند از پوشک گرفتن فرزند یا درآمدن نخستین دندان یا قدم برداشتن او روی آورند.
به گفته این مشاور تربیتی، پیامد این انتخاب هایی که بواسطه انتخاب اولیه اتفاق افتاده، مشکل آفرین خواهد بود یعنی خانواده ها بجای کار بر روی افزایش سطح داشتن و توانایی فرزند برای ورود به جامعه، ناچار می شوند همه این خلاءها را با یکسری مراسم اینچنینی پر کنند.
امیراقبال، راهکار پیشگیری از دومینوی تجمل گرایی را ارتقا سطح آگاهی، فرزند پروری و دانش تربیتی والدین عنوان کرد و یادآور شد: همچنین در طول دوره دوازده سال تحصیل، باید مهارت های زندگی در کتاب های درسی گنجانده شود اما متاسفانه وقتی این آموزش ها در تحصیلات اولیه به دانش آموز داده نمی شود، بازخوردهای آن را وقتی پدر و مادر شدن می بینیم.
از: فاطمه دهقان نیری
