نگهداری۳۰ میلیون سند در مدیریت اسناد شمالغرب/ مدیریت از کمبود امکانات و فضای فیزیکی رنج می‌برد

غلامعلی پاشازاده در گفت وگوی اختصاصی با آژانس خبری تبریزمن با بیان اینکه فعالیت‌های آرشیوی در کشور ما سابقه چندانی ندارد و تاسیس نخستین آرشیو در  ایران به سال ۱۳۴۹ برمی‌گردد، اظهار داشت: مدیریت مرکز اسناد شمالغرب کشور به عنوان اولین مدیریت کشور حدود ۳۰ سال پیش راه‌اندازی شده است و سه استان آذربایجان‌شرقی، آذربایجان‌غربی و اردبیل را پوشش می‌دهد.
 
وی با اشاره به اینکه حجم انبوهی از اسناد مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی که حدود ۳۰ میلیون برگ را شامل می‌شود، گردآوری و در مدیریت شمالغرب کشور نگهداری می‌شوند، افزوود: این مدیریت در چندین حوزه فعالیت می‌کند که گردآوری اسناد از ادارات و سازمان‌های دولتی و شهروندان و نیز تهیه و ارایه اسناد موجود در سازمان اسناد ملی کشور برای محققان مهم‌ترین این حوزه‌هاست.
.

مدیر مرکز اسناد شمالغرب کشور با تشریح مراحل مختلف گردآوری و طبقه‌بندی اسناد دولتی خاطرنشان کرد: بعد از خروج اسناد از روزمرگی، مدیریت شمالغرب کشور آنها را ارزش‌یابی کرده و اسناد دارای ارزش و برخوردار از جنبه تاریخی را جهت ضدعفونی به سازمان اسناد ملی کشور ارسال می‌کند. بعد از ضدعفونی و بازگشت اسناد، مراحل فهرست‌نویسی و ورود اسناد به سیستم رسا انجام می‌گیرد.
 
وی ادامه داد: از ۳۰ میلیون سند جمع‌آوری شده در مدیریت شمالغرب کشور، تاکنون تنها دو میلیون نسخه، ضدعفونی و فهرست‌نویسی شده و در دسترس محققان قرار گرفته است.
 
پاشازاده با بیان اینکه هم اکنون اسناد تاریخی و ارزشمند زیادی در دست مردم وجود دارد، گفت: شیوه‌های جمع‌آوری اسناد از مردم هم متعدد است. یکسری از اسناد، بعد از قیمت‌گذاری کارشناسان خریداری می‌شوند. بخشی را شهروندان اهدا می‌کنند که این اسناد به نام خود اهداکنندگان نگه‌داری می‌شوند. و چنانچه شهروندان بخواهند اسناد را خودشان نگه‌دارند در این صورت بطور موقت از آنها تحویل گرفته و بعد از اسکن و کپی، اصل سند را بازمی‌گردانیم، حتی اگر آسیبی در این اسناد مشاهده شود، مرمت شده و به صاحبانش عودت داده می‌شود.
 
 
وی با اشاره به کمبود امکانات در مدیریت اسناد شمالغرب کشور، اظهار داشت: علیرغم گذشت ۳۰ سال از تاسیس این مدیریت، هنوز از لحاظ امکانات و تجهیزات نگهداری اسناد و نیز مکان با کمبودهای زیادی مواجه هستیم به گونه‌ای که هم اکنون مخزن و آرشیو مناسبی برای نگهداری ۳۰ میلیون برگ سند وجود ندارد و هر لحظه احتمال نابودی اسناد در اثر حوادث طبیعی مانند زلزله، آبگرفتی و حتی رطوبت وجود دارد.
 
مدیر مرکز اسناد شمالغرب کشور با بیان اینکه برای مراکز اصفهان، شیراز و یزد از محل منابع محلی، ساختمان‌های مدرن و دارای استاندارد کامل تهیه و تخصیص یافته، گفت: از طرف استانداری آذربایجان‌شرقی نیز قول مساعد برای اختصاص یک مکان استاندارد به مدیریت شمالغرب داده شده که امیدواریم این قول محقق شود.
وی در بخش دیگری از سخنانش، دفاع مقدس را نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران دانست و افزود: دفاع مقدس گنجینه‌ای است که در هر عصر و دوره‌ای می‌توان از آن بهره برد. در همین راستا افراد زیادی تاکنون از جنبه‌های مختلف به موضوع دفاع مقدس ورود کرده و رشادت‌ها و فداکاری‌های مبارزان و رزمندگان در خط مقدم جبهه را جمع‌آوری و مستندسازی کرده‌اند. اما در این میان تلاش‌های دولت در پشت جبهه مورد غفلت قرار گرفته است.
وی ادامه داد: پروژه جمع‌آوری اسناد مربوط به اقدامات و تلاش‌های دولت در حوزه دفاع مقدس در آذربایجان‌غربی در راستای رفع همین غفلت و کمبود، آغاز و در مدت چند ماه بیش از ۴۳ هزار برگ سند در این رابطه جمع‌آوری گردید.
 
پاشازاده با بیان اینکه آذربایجان‌غربی به عنوان یک استان مرزی، نخستین استان در بخش جمع‌آوری اسناد مربوط به فعالیت‌های پشت جبهه بود، خاطرنشان کرد: قرار است در مرحله اول در همه استان‌های مرزی و در مراحل بعدی در استان‌های غیرمرزی این قبیل اسناد جمع‌آوری و مستندسازی شوند.
وی از رونمایی نخستین مجموعه اسناد فعالیت‌های پشت جبهه دولت با حضور مقامات کشور در تهران و نیز برگزاری نمایشگاهی از همین اسناد در اورمیه همزمان با هفته دفاع مقدس خبر داد و گفت: از مهم‌ترین اسناد جمع‌آوری شده در این طرح می‌توان به اسناد مربوط به دوران مسئولیت شهید مهدی باکری در شهرداری اورمیه و مکاتبات ایشان جهت اخذ اجازه برای اعزام به جبهه اشاره کرد.
مدیر مرکز اسناد شمالغرب کشور اضافه کرد: مکاتبات لازم با استانداری‌های آذربایجان شرقی و اردبیل انجام گرفته و پروسه جمع‌آوری اسناد فعالیت‌های پشت جبهه دولت در این استان‌ها نیز به زودی استارت می‌خورد.
 
وی یکی از قدیمی‌ترین اسناد نگهداری شده در مدیریت اسناد ملی شمالغرب کشور را سند مربوط به دره صفویه روستای مهربان دانست و گفت: یکسری نسخ خطی ارزشمند مربوط به دوره مشروطه و ده‌ها سکه اهدایی استاد ترابی از مهم‌ترین اسناد موجود در مدیریت شمالغرب محسوب می‌شوند.
 
پاشازاده در خاتمه سخنانش باز دیگر افزایش مخاطبان و مراجعان و نیز حل مشکل مکان و ساختمان را دو اولویت نخست مدیریت شمالغرب برشمرد و خاطرنشان کرد: مهم‌ترین وظیفه ما خدمات‌رسانی به محققان است و در این زمینه همیشه حاضریم اسناد موردنیاز محققان را تهیه و در اختیارشان قرار دهیم.