به گزارش آژانس خبری تبریزمن تابستان امسال را همه مردم آذربایجان به یاد دارند. شرایط بسیار سختی بود. کرونا بی‌رحمانه‌ترین وجهه خود را به تبریزی‌ها نشان داده بود و پیروزمندانه به قطعی‌های مکرر آب در این شهر پوزخند می‌زد. زمانی هم که آب به‌طور کامل قطع نبود، فشار کم آب شستشوی مداوم دست‌ها و استحمام را ناممکن می‌ساخت و این برخلاف ملزومات رعایت موازین بهداشتی در دوران پاندومی کرونا بود.
توان تامین منابع آبی تبریز کمتر از نیاز ایام پیک مصرف
اما شرایط آبی بسیار سخت و غیرقابل تحمل تابستان ۱۳۹۹ در تبریز را بهتر از همه مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجانشرقی توضیح می‌دهد و می‌گوید: در زمان پیک مصرف، در برخی مناطق چندین ساعت قطعی داشتیم که پاندومی کرونا این وضعیت را تشدید کرد، سال آینده نگرانی جدی است و باید راهکاری برای این موضوع اندیشیده شود.
یوسف غفارزاده با بیان اینکه در زمینه تامین آب شرب تبریز در وضعیت سر به سر و حتی منفی قرار داریم، متذکر می‌شود: سال ۱۴۰۰ حدود ۵ متر مکعب برای مصرف نرمال آب و ۶.۵ متر مکعب برای ایام پیک مصرف نیاز داریم؛ ولی توان ما تامین ۵.۷ متر مکعب است که در این صورت با کمبود قطعی مواجه خواهیم شد.
وی ادامه می‌دهد: ۸۲ کیلومتر از آب زرینه به تبریز، دچار فرسودگی و موجب قطعی‌های طولانی می‌شد که نوسازی کردیم؛ در۴۰ کیلومتر دیگر لوله‌های بتنی به فولادی دو هزار تبدیل می‌شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای آذربایجانشرقی همچنین به اقداماتی از قبیل حفر ۳۰ حلقه چاه جدید، انتقال آب سد نهند به تبریز و جداسازی آب شرب از صنعت اشاره و اضافه می‌کند: باید ۴۰ درصد از نیاز آب صنعت را از پساب و آب‌های زیرزمینی تامین کنیم.
غفارزاده همچنین از پروژه اوورهال و بهسازی تصفیه‌خانه میاندوآب اشاره و تصریح کرد: با تکمیل این پروژه، آب به میزان ۸۰۰ لیتر در ثانیه بیش از قبل وارد خط لوله می‌شود و این پروژه ۸۰۰ میلیارد تومانی بسیار تعیین‌کننده و مهم است.
غفارازده خاطرنشان می‌کند: با انتقال آب ارس به تبریز و شهرهای مسیر، ۳.۵ میلیون نفر جمعیت بهره‌مند می‌شوند که ۱۴۵ کیلومتر طول دارد و ۳۵ کیلومتر آن با اعتبارات رودهای مرزی احداث شده است؛ برای احداث ۱۱۰ کیلومتر باقی‌مانده با ۵ کیلومتر تونل و تصفیه‌خانه ۶.۵ متر مکعبی، از توان قرارگاه خاتم الانبیا بهره خواهیم برد.
انتقال آب ارس مطالبه جدی نمایندگان مجلس
استاندار پیشین آذربایجانشرقی نیز به کسری منابع آبی شهر تبریز اشاره و اضافه می‌کند: براساس مطالعات و بررسی‌های صورت گرفته به این نتیجه رسیدیم که باید عمده‌ترین اولویت حوزه انتخابیه تبریز، آذرشهر و اسکو موضوع آب و انتقال آب ارس باشد.
وی یادآور می‌شود: انتقال آب ارس به تبریز در دولت گذشته مورد تصویب قرار گرفته بود، با این وجود جزو اولین پروژه‌هایی بود که دولت تدبیر و امید ابطال آن را اعلام کرد و این اجحاف بزرگی در حق مردم آذربایجانشرقی و شهر تبریز بود؛ در هر صورت این پروژه جزو مطالبات جدی ما قرار دارد.
احمد علیرضا بیگی می‌افزاید: علاوه بر خط دوم زرینه‌رود که پشتوانه تامین منابع آبی تبریز به‌شمار می‌رود لازم است، منبع آب غرب تبریز و مصارف صنعتی شهر از طریق آب ارس تامین شود که مطالعات آن انجام گرفته است.
انتقال آب ارس یک ضرورت است نه یک انتخاب
امروز انتقال آب ارس که هفت سال معطل بوده و یک پروژه عقب افتاده محسوب می‌شود، یک انتخاب نیست بلکه یک ضرورت است و نمی‌توان بیش از این صبر کرد.
این جمله را سیدمحمدرضا میرتاج الدینی، نماینده تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس به زبان می‌آورد و می‌گوید: در تابستان آینده دیگر مردم تاب کم آبی و قطعی‌های مکرر آب را نخواهند داشت؛ بنابراین نمی‌توان منتظر بعضی از ملاحظات بود.
وی با بیان اینکه اصل انتقال آب ارس به تبریز مهم است و باید راهی را برویم که این پروژه اجرا شود، ابراز می‌دارد: اجرای این پروژه توسط قرارگاه خاتم‌الانبیا (ص) امیدآفرین است و حداقل یک سوم قرارداد منعقده صرفه‌جویی خواهد شد.
تاج‌الدینی اعلام می‌کند: با انتقال آب ارس آب شرب تبریز برای ۲۵ سال آینده تضمین خواهد شد و علاوه بر آن آب کشاورزی دشت تبریز و شبستر و آب واحدهای صنعتی تامین شده و مازاد آب وضعیت دریاچه را تثبیت می‌کند.
نقش پدافندی پروژه انتقال آب ارس/تنش آبی در آذربایجانشرقی
استاندار آذربایجانشرقی هم در ارتباط با وضعیت بغرنج آبی تبریز با نمایندگان استان هم عقیده بوده و به خبرنگار فارس می‌گوید: معمولا در فصول گرم ۵ تا ۶ درصد افزایش مصرف رخ می‌داد؛ اما امسال به دلیل شیوع کرونا ۳۸ درصد میزان مصرف آب افزایش یافت و تنش آبی در تابستان گذشته به مسئله جدی تبریز تبدیل شد.
محمدرضا پورمحمدی اضافه می‌کند: مشکل کم آبی دشت شبستر و حوزه منطقه منوط به این است که انتقال آب ارس را انجام دهیم که نقش پدافندی هم دارد و با اتصال آن به زرینه‌رود لوپی ایجاد می‌شود که یکی می‌تواند جایگزین دیگری شود.
وی تاکید می‌کند: هر دو سد حاجیلرچایی و کلقان که قرارگاه خاتم اجرای آنها را به عهده دارد از هدررفت منابع آبی جلوگیری می‌کنند؛ در ارتباط با سدهای دیگر مثل خداآفرین و قیزقلعه‌سی، کارهای خوبی در دوره‌های تامین منابع آبی انجام می‌شود ولی هیچ یک به اهمیت انتقال آب ارس نیست.
استاندار آذربایجانشرقی ادامه می‌دهد: برای به سرانجام رسیدن پروژه انتقال آب ارس تلاش‌های زیادی صورت دادیم و موضوع مساعدت قرارگاه را در این پروژه برای وزیر نیرو مطرح کردیم که موافقت کردند؛ اما انتقال آب ارس یک پروژه میان مدت است و به سرانجام رسیدن آن حداقل سه سال طول خواهد کشید.
این مسوول توضیح می‌دهد: یک سری برنامه کوتاه‌مدت برای مواجهه با بحران آبی در نظر گرفته‌ایم که یکی از آنها اصلاح مسیر انتقال آب سد نهند است و می‌خواهیم ظرفیت این سد را ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش دهیم. بدین ترتیب ۱۵ درصد از آب شرب تبریز که از سد نهند تامین می‌شد به ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش می‌یابد.
پورمحمدی اذعان می‌دارد: گزینه برداشت آب از مسیر سد قلعه چای عجب‌شیر را هم داریم و می‌توانیم بخشی از مصرف را از این مسیر و از طریق خط انتقال زرینه‌رود تامین کنیم. با این اقدامات تصور می‌کنم در تابستان ۱۴۰۰ مشکلی نداشته باشیم؛ ولی در کنار همه این‌ها باید اصلاح الگوی مصرف را جدی بگیریم.
وی در عین حال خاطرنشان می‌سازد: سدی که اخیرا در بستان‌آباد افتتاح شد، بخش عمده‌ای از آب شرب هشترود، چاراویماق و بستان‌آباد و بخشی از آب صنایع شرق تبریز را تامین خواهد کرد؛ حدود ۲۰ حلقه چاه جدید نیز در دست احداث است. در نتیجه نیاز آبی صنایع کاهش خواهد یافت و سهم آب شرب شهروندان بیشتر می‌شود.
برنامه های برای رفع تنش آبی تبریز در سال ۱۴۰۰
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی از تشکیل جلسه مشترک استاندار، تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی با معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه و قول مساعد وی برای اختصاص بودجه ۶۵۰ میلیارد ریالی به منظور رفع تنش آبی تبریز در سال ۱۴۰۰ خبرداد.
یوسف غفارزاده بر ضرورت تخصیص به موقع اعتبارات مورد نیاز برای رفع تنش آبی در سال آینده تاکید کرد و گفت: از آنجایی که با عدم تخصیص فوری اعتبارات به این پروژه‌ها، تنش آبی تبریز در سال ۱۴۰۰ تشدید می‌شد، مدیران ارشد متشکل از استاندار، تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی ودستگاه های اجرایی ذیربط تصمیم گرفتند تا ضرورت و اهمیت این موضوع را در جلسه مشترکی با معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور مطرح نمایند، به همین دلیل جلسه ای با حضور دکتر پورمحمدی استاندار، حجت‌الاسلام و المسلمین میرتاج الدینی، پزشکیان و منادی نمایندگان مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی با معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه این موضوع بررسی شد.
وی افزود: در این جلسه آخرین وضعیت آب شرب تبریز، کمبودها و اعتبارات مورد نیاز از سوی استاندار، نمایندگان مجلس و اینجانب ارائه شد.
غفارزاده همچنین خاطرنشان کرد: از جمله موضوعاتی که در این جلسه توسط استاندار مطرح شد افزایش مصرف آب شرب تبریز در نتیجه توسعه شهر و شروع بیماری کووید ۱۹ و بروز تنش در تامین آب شرب در بهار و تابستان امسال بود.
به گفته وی در این جلسه همچنین اعلام شد برای جبران کسری ظرفیت آب شرب تبریز راهکار اصلی بلند مدت و میان مدت، اجرای طرح انتقال آب ارس به دشت شبستر و تبریز و طرح های کوتاه مدت بازسازی خطوط نهند، افزایش ظرفیت ایستگاه پمپاژ شماره ۵ آبرسانی به تبریز، جداسازی آب شرب از صنعت و حفر چاه های جدید برای رفع تنش در سال ۱۴۰۰ است.
پس از ارائه گزارش توسط استاندار و نمایندگان مجلس نمایندگان شورای اسلامی، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور برای رفع تنش آبی تبریز و اختصاص بودجه به آن قول مساعد داد.
