تبریزمن – سرویس اقتصادی: صنعت خودروسازی یکی از حوزه‌ها و فعالیت‌های تولیدی و اقتصادی اشتغالزای کشور محسوب می‌شود که در سایه آن، بسیاری از افراد مشغول به فعالیت های تولیدی، خدماتی و توزیعیِ مرتبط با آن هستند و به واسطه این زنجیره، بخش قابل توجهی از جامعه معیشت خود را تأمین می‌کند.
از دیگر سو، صنعت خودروسازی یکی از مولفه‌ها و شاخص‌های تعیین کننده در میزان توسعه کشور‌ها محسوب می‌شود و امروزه شاهد هستیم ضریب پیشرفت بسیاری از کشور‌ها را برحسب میزان توفیقات آنها در تولید خودروی باکیفیت می‌سنجند!
متأسفانه کیفیت پایین خودروهای داخلی موجب شده تا وضعیت موجود، مانند چماقی بر سر کالا‌ها و تولیدات داخلی قرار گیرد و در شرایطی که تنها راهکار برون رفت از مشکلات اقتصادی فعلی کشور به حمایت از تولید و پشتیبانی و مانع زدایی آن خلاصه می‌شود برخی خواسته یا ناخواسته با به رُخ کشیدن کیفیت خودروهای داخلی تلاش می‌کنند خط بطلانی بر تمامی تولیدات داخلی بکشند که البته چنین ذهنیتی در ارتباط با تولیدات داخلی، امری مذموم و نکوهیده محسوب می‌شود که پیامد‌ها و نتایج سوء و زیان باری را برای اقتصاد کشور در پی خواهد داشت.
به هر ترتیب فارغ از ضرورت تفکیک صنعت خودرو سازی با دیگر تولیدات کشور که بعضاً در سطح جهانی و بین المللی نمونه هستند نباید این واقعیت را نادیده انگاشت که ارتقای کیفی تولید خودروی داخلی یک امر حیاتی، ضروری و به نوعی مطالبه همگانی محسوب می‌شود و با کاربرد قطعات چینی به جایی نمی‌رسد!
▪️کاربرد قطعات چینی برای اتومبیلی که عنوان “ملی” را یدک می‌کشد تأسف آور است!
کیفیت به عنوان حلقه مفقوده صنعت خودرو معرفی می شود، از همین رو به اعتقاد برخی از مردم و کارشناسان، خودروهایی که این روزها از کارخانه خودروسازان خارج می‌شوند در مقایسه با تولیدات سال‌های ۹۶ و ۹۷ نه تنها با افزایش کیفیت مواجه نشده‌اند بلکه افت کیفیت هم داشته اند.
این قضیه، موضوعی است که وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز در بدو ورود به وزارت صمت نسبت به آن اظهار ناراحتی کرد؛ اما زمان زیادی نگذشت که وی هم این موضوع را از راس اولویت‌های خود خارج کرد، در شرایطی که هزینه تولید صنعت خودروی کشور با هزینه‌های تولید روز خودروسازان بین‌المللی و متناسب با نرخ ارز محاسبه می‌شود اما کیفیت همچنان در همان چند دهه گذشته باقی مانده است.
البته این روزها بازار خودرو کمتر مشتری واقعی به خود می‌بیند و اکثر کسانی که در این محفل حضور دارند بدنبال سوداگری یا حفظ ارزش دارایی خود هستند؛ چرا که به‌رغم ثبات یا کاهش چند هفته‌ای قیمت خودرو، باز هم قیمت‌ها مسیر صعودی را در پیش گرفته‌اند.
خودروهایی که در مجلس قبلی قرار بود فرمانشان با دست هر خانواده‌ای با عنوان “هر خانواده ایرانی، یک خودرو” به حرکت در بیاید اما بیش از یک سال است که خرید خودروی صفر و حتی گاهی کارکرده به رویای برخی خانواده‌ها تبدیل شده است!
در شرایطی که مکرراً بر ضرورت حمایت از کالای داخلی تأکید می‌شود واردات لوازم و قطعات خودرو از کشور چین، آن هم برای اتومبیل‌هایی که عنوان “خودروی ملی” را یدک می‌کشند تأسف آور است و انتظار می‌رود با تعریف اقدامات موثر حمایتی از قطعه‌سازان که این روزها با مشکلات و چالش‌های متعددی دست و پنجه نرم می‌کنند، شاهد اجرای واقعی سیاست حمایت از کالای داخلی در عرصه استراتژیک خودروسازی کشور باشیم.
این امر می‌طلبد تا در حوزه خودرو به چنان پیشرفتی نائل شویم که به موازات جلب رضایتمندی مردم از کیفیت محصولات داخلی، توسعه صادرات نیز محقق گردد، امری که در سایه آن علاوه بر پیشرفت‌های اقتصادیِ فزاینده‌تر، شاهد افزایش و توسعه فرصت‌های شغلی زیادی خواهیم بود.
با نیم نگاهی به اظهارات برخی از کارشناسان و صاحب‌نظران فنی خودرو متوجه خواهیم شد که ضریب تعویض قطعات یدکی در سالیان اخیر به شدت افزایش یافته است، قطعاتی که با عمری پایین، زود مستهلک می‌شوند و نیازمند تعویض می‌شوند به طوری که تعویض قطعه چینی با قطعه چینی دیگر مزید بر علت شده تا امروزه بسیاری از خودروهای تولید داخل از لحاظ کیفی با اُفت قابل توجهی همراه شوند!
برخی دیگر از کارشناسان نیز انحصار موجود در خودروسازی را از عوامل موثر در کیفیت پایین خودروهای داخلی می‌دانند.
▪️نیم قرن پیش صنایع ایرانی، آرزوی فعالان اقتصادی کره جنوبی بود!
یک اقتصاددان، خودروسازان را یکی از بخشهایی دانست که خون مردم را در شیشه کرده و با روح و روان و مال و جان ایرانیان بازی می کنند و گفت: آنها طی سالیان متمادی با سیاست‌های نادرست و عملکرد غلط مدیران شان، اشک مردم را درآورده و موجب ایجاد بحران در زندگی مردم و وارد کردن لطمه به بخشهای مختلف دیگر کشور شده اند.
محمدرضا سبزعلیپور ادامه داد: صریح و بی پرده می‌گویم اگر نیم قرن پیش “برادران خیامی” همت نکرده و شرکت “ایران ناسیونال” را تأسیس نمی نمودند امروز قطب خودروسازی کشور یعنی “ایران خودرو” را هم نداشتیم!
وی افزود: در دهۀ ۴۰ که تولید پیکان را آغاز کرده بودیم مدیران “شرکت هیوندای” کره جنوبی دیداری از خط تولید پیکان داشتند و آرزوی شان این بود که آیا می شود روزی هم کشور کره، کارخانه خودروسازی عظیمی همچون ایران ناسیونال داشته باشد؟ یعنی نیم قرن پیش صنایع و صنعتگران ایرانی، آرزو و الگوی فعالان اقتصادی کره جنوبی بودند!!
سبزعلیپور اضافه کرد: چند سال پیش خودرویی را تحت عنوان “خودروی ملی” تولید و به مردم فروختند اما امروز که قریب به دو دهه از تولید آن خودرو می گذرد نه تنها شکل و شمایل آن تفاوتی با روز اولش نکرده بلکه هر سال قطعاتش بی کیفیت تر و حتی برخی از لوازم اولیه آن ناپدید شده و تحت عنوان آپشن با اخذ مبلغی بیشتر، همان لوازم بر روی خودرو نصب می‌گردد که واقعاً خجالت آور است!
این اقتصاددان اظهار کرد: تنها موردی که در صنعت خودروسازی ما نسبت به گذشته به طور چشمگیر فرق کرده و روز به روز به طرز وحشتناکی رشد کرده، قیمت خودروهای بی‌کیفیت بوده است!
سبزعلیپور اذعان کرد: خودروهای پیکان و ژیان در دهه ۴۰ با کیفیت بالا تولید شدند و برخی دیگر نیز بعد از گذشت نیم قرن، هنوز به خوبی کار می‌کنند اما خودروهایی که طی ۱۰ سال گذشته توسط مدیران پُرادعای امروز تولید و با قیمت میلیونی تومانی آن هم نقد و بعضاً با منت به مردم فروخته می‌شوند غالباٌ به روغن‌سوزی افتاده، در تعمیرگاه‌ها جا خشک کرده و یا از رده خارج شده‌اند!
▪️آغاز روند نزولی کیفی خودرو در کشور از بابت حضور برندهای چینی است
پایین بودن کیفیت خودروهای داخلی، از معضلاتی است که تقریباً اکثریت قریب به اتفاق مشتریان و متقاضیان خودرو بر روی آن اتفاق نظر دارند.
در طول دهه‌های اخیر، خودرو برای خانوار‌های ایرانی به یک کالا و محصول اساسی تبدیل شده و دیگر همانند گذشته عدم برخورداری از آن، مسئله‌ای ساده به شمار نمی‌آید لذا بسیاری از خانوار‌ها خرید خودرو را از اولویت‌های اساسی خود قلمداد می‌کنند.
در واقع آنچنان که خریداری خودرو از سوی اقشار مرفه جامعه امری بدیهی به شمار می‌رود در میان اقشار متوسط و حتی ضعیف جامعه نیز این امر به عنوان یک اولویت جدی مدنظر قرار می‌گیرد و چه بسا افرادی که برخورداری از خودرو را مهم‌تر از خرید منزل می‌پندارند!
گواه صدق این ادعا را می‌توان در خانوار‌هایی جستجو کرد که علی‌رغم سکونت در منازل استجیاری، اما به هر شیوه ممکن تلاش می‌کنند به خرید اتومبیل مبادرت ورزند که بالاتر بودن قیمت مسکن در مقایسه با خودرو از دیگر دلایل این رویکرد و ذهنیت است.
البته نباید این واقعیت را از نظر دور داشت که حقیقتاً عدم برخورداری از خودرو در شرایط فعلی کشور از حیث اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و غیره با سختی‌ها، مشقت و دشواری‌های بسیاری همراه خواهد بود و مجموعه این عوامل باعث می‌شود حساسیت خانوار‌ها نسبت به خرید خودرو به مراتب فزاینده‌تر از دهه‌های نه چندان دور، ظهور و بروز پیدا کند.
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که آغاز روند نزولی کیفی خودرو در کشور از بابت حضور برندهای چینی هستند، خودروهایی که بی‌اغراق در اولین حضورشان، با موجی از مشکلات فنی و ایمنی روبه‌رو می گردند.
البته اقتصاددانان دیگر نیز می‌گویند وابستگی شدید خودروسازان به چتر حمایتی دولت، آنها را از تلاش برای تولید محصولات به روز مانند آنچه در دهه ۷۰ و ۸۰ شمسی دیدیم، بازداشته است.
در انتها نیز گروهی معتقدند تحریم‌ها و مشکلات داخلی اقتصادی، مانعی بزرگ برای خودروسازان به منظور رشد تولید خودروی باکیفیت مطابق با استانداردهای جهانی به حساب می‌آید!
گزارش: شهرام صادق زاده
متاسفانه قطعات گران و استهلاک زیاد قطعات