از ابتدای آذر ماه سال جاری زمزمه هایی مبنی بر بررسی نحوه چگونگی تدریس ادبیات زبان‌های اقوام مناطق مختلف کشور در مجلس شورای اسلامی به گوش رسید و علیرغم مخالفت برخی نمایندگان، مقرر گردید تا در نحوه آموزش این زبان‌ها با همکاری آموزش و پرورش تجدید نظر صورت بگیرد.
در خصوص این مسئله حتی رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس اعلام کرد که جزئیات این طرح در جلسات آتی کمیسیون بررسی خواهد شد و این روزها علیرضا منادی از عدم همکاری سایر امضا کنندگان در به نتیجه رسیدن آن حکایت می کند که جای تامل دارد!
با این وجود وزارت آموزش و پرورش مکلف است تا از سال تحصیلی ۱۴۰۲ — ۱۴۰۳ ترتیبی اتخاذ کند تا ادبیات و زبان‌های اقوام کشور متناسب با هر منطقه به صورت دو واحد اختیاری یعنی دو ساعت در هفته در پایه‌های هفتم و دهم آموزش داده شود.
ماده اول این طرح مربوط به تدریس کتاب‌ها و مواد درسی و آموزشی در تمامی پایه‌هاست که باید به زبان و سبک فارسی بوده و طبق آن، معلمان باید به زبان فارسی محتوای کتب درسی را آموزش دهند.
▪️بیش از نیمی از دانش آموزان مدارس کشورمان دو زبانه هستند!
کودک با استفاده از زبان مادری اش با والدین، خانواده و نزدیکان، فرهنگ، تاریخ، هویت و دین اش ارتباط برقرار می کند زیرا زبان مادری، کودک را با فرهنگ جامعه ای که از آن برآمده و هویت اش در آن شکل گرفته است پیوند می دهد. کودکی که زبان مادری اش را نداند از اثرگذارترین و کارآمدترین ابزاری که می تواند با استفاده از آن در دامان فرهنگ تربیت یابد محروم می ماند.
از آنجایی که حفظ و نگهداری زبان مادری هر قوم و انتقال آن به نسل بعدی همیشه یکی از دغدغه های نخبگان و روشنفکران بوده است از همین روی تحصیل به زبان مادری برای ماندگاری زبان ها همیشه احساس می‌شود.
بر اساس آمارها، حدود ۵۳ درصد از دانش آموزان کشورمان دو زبانه هستند و این میزان، نشان دهنده اهمیت برنامه‌ریزی برای تحصیل به زبان مادری در کنار زبان فارسی است.
در واقع دغدغه حفظ زبان مادری و حق تحصیل به این زبان برای نیمی از دانش آموزان کشورمان باعث شده برخی از گروه هایی که در راستای تفرقه افکنی و برهم زدن امنیت ملی حرکت می‌کنند از نبود یک برنامه و سیاست واحد و صحیح سوءاستفاده کرده و هر از چند گاهی یکپارچگی کشور را نشانه روند!
کودک مناطق غرب، شمالغرب، جنوب غرب و غیره کشورمان تا ۶ سالگی به زبان مادری صحبت می کند، هنگام ورود به مدرسه با معلمی آشنا می شود که غیر از زبان مادری با او صحبت می کند و او متوجه نمی شود!
تجربه سخت جدایی از خانواده با مشکل بزرگ تری به نام زبان غیرمادری و معلم مضاعف شده و اینگونه است که بعضی از دانش آموزان سالها در کلاس حضور فیزیکی دارند اما به دلیل عدم انتقال مفاهیم درسی، فرصت رشد در مقایسه با دیگران را از دست داده و دچار اُفت تحصیلی می شوند در حالی که عدالت اجتماعی یعنی همان بسترسازی و فرصت برابر برای همه و غیر از آن، جفا در حق کودکان اقوام کشورمان است!
▪️طبق اعلام یونسکو زبان تورکی در معرض خطر انقراض است!
رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با اشاره به جزئیات طرح تدریس زبان‌های قومی در مدارس گفت: این طرح با امضای ۳۱ تن از نمایندگان به کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس ارسال شده بود اما طراحانش، طرح را رها کرده بودند به طوری که از ۳۱ نفر ارایه کننده طرح، هیچکدام دعوت کمیسیون مبنی بر حضور در کمیسیون را اجابت نکردند!
علیرضا منادی با بیان اینکه اصل ۱۵ قانون اساسی، زبان و خط رسمی ایران را فارسی و در کنار آن تدریس ادبیات زبان‌های قومی را آزاد اعلام می‌کند افزود: این اصل ۴۲ سال بر زمین مانده بود و هر دوره، عده‌ای طرح‌هایی در این خصوص ارائه و به کمیسیون آموزش می‌بردند که با بی‌توجهی کمیسیون مواجه شده و رها می‌گردید.
وی اضافه کرد: این بار در کمیسیون آموزش پای کار آمدیم و با دقت کامل و رعایت مصالح کشور، کار را پیش بردیم و علیرغم وجود برخی از مخالفت‌ها، کلیات طرح را به تصویب رساندیم.
نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس یادآور شد: تدریس زبان‌های قومی در آموزش عالی اجرایی شده است اما در سیستم آموزش و پرورش مقاومت‌هایی نسبت به اجرای آن می‌شد که کمیسیون آموزش، فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی را مکلف کرده در عرض یک ماه، زبان محلی شهرها و استان‌ها را مشخص کرده و نسبت به تهیه محتوای آموزشی همه زبان‌های محلی اقدام نماید.
وی از وجود ۷۴ زبان، گویش و لهجه در ایران خبر داد و گفت: از میان آنها ۲۴ مورد در حال انقراض است، ۵ زبان هم از بین رفته و کسی در ایران به آن زبان‌ها تکلم نمی‌کند و حتی زبانی داریم که فقط چهار نفر متکلم دارد!
رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در کنار دیگر میراث تاریخی، از زبان‌ها به عنوان سرمایه کشور نام برد و خاطرنشان کرد: در بین زبان‌های رایج در کشور، زبانی مانند زبان تورکی را داریم که با ۸ هزار سال قدمت در رتبه سوم زبان‌های دنیا جای گرفته و بعد از زبان‌های عربی و فرانسوی، دارای قوی‌ترین ادبیات است با این حال بنا به اعلام سازمان یونسکو از جمله زبان های در معرض خطر ایران می‌باشد!
منادی با بیان اینکه در این کلاس‌ها فولکلور، فرهنگ و ادبیات زبان‌های محلی تدریس خواهد شد تاکید کرد: این امر، زمینه ثبت زیبایی‌های ادبیات زبان‌های اقوام در سینه کودکان را فراهم خواهد آورد که اتفاق قابل توجهی خواهد بود.
? شهرام صادق زاده
