از قدیم الایام بهترین و باکیفیت ترین کفش ایران در تبریز تولید می گردد به نحوی که مُدل کفش های تولید شده در تبریز در کل کشور زبان زد خاص و عام است اما این روزها اوضاع و احوال این صنعت پریشان می باشد!
تولیدکنندگان کفش تبریز معتقدند که مشکلات پروانه بهره برداری صنعت کفش، نیازی به استعلام از محیط زیست، شهرداری و سایر ارگانها نداشته و هر کس در هر مکانی که بخواهد می تواند اقدام به اخذ پروانه و تولید کفش نماید که تعجب آور است!
افزایش بی رویه قیمت مواد اولیه و نبود برنامه حمایتی برای فعالان صنعت کفش تبریز، موجب افزایش قیمت تمام شده کفش و کاهش تقاضا و تولید شده است!
کفش های چرمی و دست‌دوز یا کفش های صنعتی تبریز شهرت جهانی دارند که یک روز، واردات و قاچاق کفش های چینی، پای در کفش تبریز کردند و آن را از رونق انداختند و اینک نیز گرانی و سوءمدیریت در برنامه ریزی ها ریگ در این کفش کهن می اندازند.
اما هرچه هست با توجه به اهمیت و جایگاه صنعت کفش تبریز، برنامه‌ریزی، حمایت و نظارت بر تولید و عرضه کفش ضروری به نظر می رسد که علیرغم هشدارهای لازم در سالهای اخیر بازهم به ورطه فراموشی سپرده شده است!
▪️با مدرن شدن صنعت کفش بازهم صدای چکش از بازار بزرگ تبریز به گوش می رسد
آغاز فعالیت صنعت کفش در تبریز و آذربایجان به سال ۱۳۰۸ بازمی‌گردد؛ در دوره قاجار بازارهای شهر تبریز به عنوان بزرگترین بازارهای جهان خودنمایی می‌کرد، صنعت کفش به واسطه وجود کارگاه‌های سنتی تولید چرم در تبریز پا گرفت به گونه‌ای که در اواخر دوره قاجار نخستین کارخانه‌های چرم در تبریز و به پشتوانه آن بزرگترین کارخانه چرم ایران در سال ۱۳۱۰ در تبریز تاسیس و شروع به کار کرد.
در دهه‌های اخیر صنعت کفش در تبریز همگام با تحولات در جوامع صنعتی و سوق دادن به سوی ماشینی شدن و استفاده از مواد مصنوعی به عنوان یک ضرورت وارد میدان استفاده از فناوری جدید برای تولید کفش شده است به طوری که حدود ۶۰ درصد کفش ایران در تبریز تولید می شود.
کفش و چرم تبریز از پیشینیه‌ای غنی و آوازه‌ای بلند برخوردار است و در حال حاضر تولیدکنندگان بنامی در شهر تبریز اقدام به تولید کفش‌های تمام چرم می‌کنند که نام و آوازه‌ای جهانی برای خود و تبریز به ارمغان آورده‌اند لذا به جرأت می‌توان مدعی شد که چرم و کفش تبریز، برندی آشنا برای بسیاری از جهانیان است، نقطه قوت کفش تبریز توجه به کیفیت ممتاز آن است چرا که پیشکسوتان این عرصه معتقدند کیفیت حرف اول را در تولید محصولات‌مان دارد، شهر تبریز به دلیل قدمت صنعت پوست و چرم به ویژه در یکصد سال اخیر، مهد این صنعت در کشور به شمار می‌آید.
حدود ۵۰ سال است که کفشدوزی کم کم از حالت سنتی خارج و به ماشینی شدن قدم گذاشته است ولی هنوز افراد زیادی در ایران و خارج از کشور هستندکه علاقمند به خرید و استفاده از کفش‌های دست‌دوز هنرمندان تبریزی هستند.
با گذشت سال‌ها و مدرن شدن صنعت کفش همین طور که در بازار بزرگ تبریز قدم می‌زنید، در گوشه و کنار بازار صدای چکش و هنرنمایی صنعتگران کفش دست دوز به گوش می‌رسد و این صداهای گوشنواز، لذت تولید کفش باهویت تبریز را متداعی می سازد.
▪️عدم وجود شیوه‌های مدرن و مستقل بازاریابی بلای جان صنعت کفش تبریز شده است
رئیس اتحادیه کفاشان تبریز گفت: در حال حاضر صنعت کفش با مشکل عدم وجود نقدینگی و کمبود سرمایه در گردش، فرسوده بودن و به روز نبودن ماشین‌آلات صنعت کفش، عدم وجود مواد اولیه مرغوب داخلی و پایین بودن دانش تولید مواد اولیه و نبود شرکت‌های بازرگانی تامین مواد اولیه، بالا بودن نرخ بهره تسهیلات اعطایی به صنعت کفش، پراکنده بودن در سطح شهر و عدم امکان توسعه واحدهای کفش و عدم وجود شهرک‌های تخصصی صنعت کفش، نبود تکنولوژیست در طراحی و به‌روز نبودن بخش طراحی و عدم وجود واحدهای تحقیقات و توسعه، پایین بودن سطح دانش و عدم وجود هنرستان و مراکز فنی و حرفه‌ای و دانشگاه فعال صنعت کفش، روند رو به افول نظام استاد شاگردی و عدم تمایل جوانان تحصیل کرده به اشتغال در صنعت کفش مواجه است.
علیرضا جباریان نبود شرکت‌های صادراتی مستقل و عدم وجود شیوه‌های مدرن بازاریابی و تجارت از قبیل گشایش اعتباری و تجارت الکترونیکی و عدم وجود مشوق‌های صادراتی، نبود و عدم توسعه فروشگاه‌های زنجیره‌ای، مالیات ارزش افزوده و افزایش مالیات بر درآمد که به طور سالانه در حالی که وضعیت فروش در حال پایین بودن است، عدم وجود زیرساخت‌های لازم برای تولید محصول مشترک با همکاری برندهای معتبر خارجی و نداشتن استاندارد مدون برای تولید کفش را از دیگر مشکلات صنعت کفش مطرح کرد.
وی به راهکارها و پیشنهادات مربوطه در رابطه با رونق تولید صنعت کفش پرداخت و اضافه کرد: تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی با کارمزد تک رقمی، اعتبار یارانه‌ای برای صنعت با بازپرداخت طولانی مدت برای بازسازی و نوسازی ماشین‌آلات از طریق بانک‌ها با سود پایین و ضمانت خود ماشین‌آلات خریداری شده، راه‌اندازی هنرستان تخصصی کفش با مرکزیت شهر تبریز، راه‌اندازی رشته کفش و رشته‌های مرتبط در مقطع کاردانی و کارشناسی، پیگیری مسئولان استانی و کشوری برای اجرای تفاهم نامه منعقد شده با سازمان”یونیدو” برای ایجاد مرکز تحقیقات و توسعه صنعت کفش تبریز و ایجاد شهرک‌های تخصصی کفش تبریز و زون نمایشگاهی و کارگاهی در داخل شهرک تبریز ۴، گنجاندن تعرفه‌های ترجیحی با کشورهای همسایه و کشورهای هدف صادراتی و اعطای تسهیلات به ایجاد شبکه‌های فروش در داخل و خارج از کشور می‌تواند صنعت کفش را هر چه بیشتر رونق بخشد.
▪️کفش تبریز می‌تواند شانه به شانه بازارهای خارجی رقابت کرده و موجب ارزآروی شود
یک تولیدکننده کفش در تبریز گفت: کمبود و گرانی مواد اولیه، نوسانات نرخ ارز، عدم نظارت بر تولید و توزیع کنندگان مواد اولیه و همین طور بوروکراسی اداری از جمله سازمان مالیاتی، تامین اجتماعی، بانک، گمرک، تجمیع این مشکلات باعث سردرگمی و بی انگیزه شدن تولیدکننده می‌شود.
مجید حلاجی افزود: متاسفانه باید هر روز با این مشکلات دسته و پنجه نرم کنیم و عملاً بیشتر انرژی ما صرف پیدا کردن راه حل می شود.
وی با اشاره به اینکه سالانه حدود ۷۰ هزار جفت کفش تولید می‌شود ادامه داد: اگر همتی با وجود مشکلات پیش روی تولیدکنندگان باشد قادر خواهیم بود تا ۳ برابر این میزان در سال نیز تولید داشته باشیم.
حلاجی اضافه کرد: متاسفانه بروز چنین مشکلاتی باعث شده تا همین تعداد تولید نیز با مشکل انجام شود چرا که مشکلات موجود باعث شده بسیاری از همکاران تولیدکننده، کارگاه‌های خود را تعطیل نمایند.
وی با طرح این سوال که چرا باید سازمان تامین اجتماعی برای نیروی کار بالای ۵ نفر هزینه بیشتری دریافت کند تاکید کرد: آیا نام این کار، حمایت است؟ اگر قرار باشد اشتغال آفرینی کنیم معضل نرخ بیمه عملاً مانع کار خواهد شد در حالی است که شعار امسال مانع زدایی عنوان شده است.
حلاجی یادآور شد: با این مشکلات هیچ انگیزه ای برای تولیدکننده باقی نمی‌ماند، هزینه های سرسام آور تولید در کنار هزینه‌های جاری نسبت به هزینه های بلوکه شده در کارخانه و دستگاه‌ها به هیچ عنوان قابل قیاس و توجیه نیست؛ اگر این مشکلات وجود نداشت به جرات می توان گفت کفش تبریز با تنوع و کیفیت خوب می‌تواند شانه به شانه بازارهای خارجی رقابت کرده و باعث ارزآروی برای کشور شود که متاسفانه این چنین نیست حتی در ایام کرونا نیز طبق وعده های داده شده از سوی مسئولان هیچگونه حمایتی از تولید انجام نشده است.
? شهرام صادق زاده
