«گوی» در زبان محلی به رنگ آبی اطلاق میشود و از آنجایی که رسوبات بخشی از این منطقه رنگی متمایل به سبز و آبی است، مردم از قدیم به آن «گویدرق» اطلاق کردهاند؛ غافل از اینکه ویژگی بارز این منطقه وجود آثاری از دوره ژوراسیک با فسیلهای ریز و درشت است و میتوان آن را «پارک ژوراسیک مراغه» عنوان کرد.
«غلامرضا زارع» از دیرینهشناسان آشنا با سازند فسیلی مراغه میگوید: از دیدگاه علمی، سازندهای دوران دوم زمینشناسی در «گویدرق» مراغه کامل است تا جایی که سازند شمشک و ذغالساز در این منطقه تمام میشود و سازند دلیچای و لار نیز قابل مشاهده است.
وی به طبیعت زیبای این منطقه در فصل بهار هم اشاره، و بیان میکند: سکوت کوهستانی آمیخته با صدای کبک در این منطقه بسیار آرامشبخش بوده و شرایط مناسبی برای کمپ و استراحت فراهم کرده است.
به گفته وی «گویدرق» طی دوره دوم زمینشناسی در اعماق دریاهای متصل به دریای مدیترانه قرار داشت و فسیلهای این منطقه شامل آمونیتها، اسفنجیها، بلمنیتها، گاستروپودها و دوکفهایها موید این ادعاست.
وی مدعی است که در ۷۰ سانتیمتر بالایی از سطح «گویدرق» ۱۵ جنس و گونه از آمونیتها به چشم میخورد و بیشترین میزان فسیلها و سنگوارههای این منطقه به آمونیتها اختصاص دارد.
به گزارش ایرنا ویژگیهای دیرینه این منطقه اگرچه در حوزه رسانه و افکار عمومی برای نخستینبار معرفی میشود و ظرفیت آن به گفته کارشناسان برای بسیاری از دیرینهشناسان جهان ناشناخته مانده اما یکی دیگر از دیرینهشناسان مستقر در مراغه اخیرا به صورت کامل روی فسیلهای آن مطالعه کرده است.
وی که «منصوره نیکنهاد» نام دارد، میگوید: تنوع قابل توجه فسیلهای آمونیتها و اسفنجیهای مختص این منطقه از ویژگیهای سازند دلیچای کوه «گویدرق» مراغه به شمار میرود.
به گفته وی وجود رسوبات دوره دوم زمینشناسی در این منطقه که با انواع سنگوارهها و فسیلهای رادیولار میکروسکوپی درهم آمیخته، بیانگر این واقعیت است که «گویدرق» طی دوره ژوراسیک در اعمال دریا قرار داشت.
«نیکنهاد» به نتایج پژوهش خود در منطقه «گویدرق» هم اشاره، و بیان کرد: برای انجام این پژوهش در مجموع تعداد هزار و ۳۰ نمونه ماکرو فسیلی جمعآوری شد که ۷۲۳ نمونه از آنها مربوط به آمونیتها و ۱۹۰ نمونه مربوط به سایر گروههای فسیلی بود.
وی ادامه داد: از مجموع آمونیتهای مورد مطالعه ۱۱ خانواده، ۲۹ جنس و ۲۹ گونه آمونیتی شناسایی و به صورت سیستماتیک طبقهبندی شد.
به گفته وی و بر اساس مطالعه آمونیتها، سن سازند دلیچای در منطقه گویدرق «باژوسین پسین – کالوین پسین» تعیین شد.
وی ادامه داد: با توجه به تشابه بسیار زیاد جنس و گونههای فسیلی شناسایی شده در منطقه «گویدرق» با انواع شناختهشده در شمالغربی اروپا، میتوان نتیجه گرفت که طی باژوسین پسین – کالوین پسین دریای موجود در البرز غربی با دریای موجود در اروپا و مدیترانه در ارتباط بوده است.
به گزارش ایرنا گویدرق که بخشی از سازند فسیلی مراغه محسوب میشود، در جنوبشرقی این شهر و در مجاورت ۲ روستای گویدرق سفلی و گویدرق علیا قرار دارد و اگر قرار باشد روزی یک سرمایهگذار حوزه گردشگری پارک ژوراسیکی در مراغه بنا کند، شاید و باید بهترین مکان همین کوه و درههای اطرافش باشد.
درههایی که همچنان حیات وحش دامنه سهند را در دامن خود حفظ کرده و تعداد گرگها، شغالها و روباههایی که در این زیستگاه دیرینه به چشم میخورند، قابل توجه هستند.
گفتنی است از منطقه فسیلی مراغه به دلیل تراکم بالای فسیلهای مهرهداران با عنوان «بهشت دیرینهشناسان جهان» یاد میشود چراکه این سازند دنیای پر رمز و راز حیواناتی چون فیل، زرافه، ببر دندان شمشیری، انواع گاوها، آهو، کرگدن و اسب را پیشروی دیرینهشناسان قرار داده است.
«منطقه فسیلی مراغه» به اذعان کارشناسان جزو پنج منطقه پراهمیت دارای فسیل مهرهداران جهان به شمار میرود و از نظر ذخیرگاه دیرینهشناسی و مطالعه جغرافیای دیرینه صفحه «اوراسیا» دارای اهمیت ویژهای است تا جایی که با کاوش و استخراج جدید نمونههای موجود در سایت مراغه، میتوان به معرفی بیش از پیش ظرفیتهای جهانی رسید.
به گفته مسئولان امر و بر اساس تحقیقهای زمینشناسی و فسیلشناسی، فسیل حیواناتی که از منطقه فسیلی مراغه استخراج شده، به اجداد حیوانات امروزی در آفریقا تعلق دارد و همین موضوع مطالعات دیرینهشناسی در این کهنشهر جذابتر کرده است تا جایی که مرکز تحقیقات دیرینهشناسی کشور نیز مراغه استقرار دارد.
همچنین تراکم بالای قطعات فسیلی در واحد حجم لنزهای فسیلی، پراکنش وسیع لنزهای فسیل مهرهدار در مساحت حدود ۴۰ هزار هکتار، تنوع بالای گونههای جانوری موجود در لنزهای حفاری شده و دسترسی نسبتا آسان به لنزهای فسیل مهرهدار و حفظ شدگی مناسب قطعات فسیلی در سایت مراغه نسبت به سایر سایتهای فسیل مهرهداران جهان نیز موجب شده است تا بر اهمیت آن افزوده شود.