مریم سادات ظهوریان جامعه‌شناس در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در رابطه با خطر اعتیاد پیدا کردن کودکان به اینترنت گفت: اعتیاد یعنی وابستگی و عادت فوق‌العاده زیاد به هرچیزی.. اینترنت نیز فضایی است که کودک را با موقعیت‌های جدیدی آشنا می‌کند که تاکنون آن موقعیت را تجربه نکرده و از نظر فیزیکی برای او وجود نداشته است.
ظهوریان گفت: کودک فضای اطراف خود را درک کرده و دسترسی به تجربه‌های جدید برای او جذابیت دارد. زمانی که وارد دنیای جدیدی می‌شود که تا به امروز با آن آشنا نبوده و با موضوعاتی جدید روبه‌رو می‌شود که تا امروز با آن درگیر نبوده و نمی‌توانسته آن موضوعات را درک کند، بنابراین کنجکاوی او اشباع نشده و به دلیل جذابیت‌های متعدد، ساعت‌ها با گوشی کار می‌کند.
وی ادامه داد: شاید استفاده از تلفن‌همراه خستگی فیزیکی برایش نداشته است اما بعد چند ساعت زمانی که از آن فضا بیرون می‌آید به از نظر روحی خسته می‌شود.
اعتیاد چگونه آغاز می‌شود
جامعه‌شناس اظهار داشت: اعتیاد کودک به اینترنت زمانی شکل می‌گیرد که کودک وارد فضایی می‌شود که جذابیت‌های خاص برایش دارد. اینکه کودک از نظر فکری در پی چه نوع جست‌وجویی باشد، به مرور آن فضا را کشف کرده و توانسته با علایقش همسویی داشته باشد.
وی بیان کرد: بخشی از نادانسته‌ها و کنجکاوی کودکان باید تأمین شود اما اینکه چقدر خانواده می‌تواند تأمین کننده باشد نیز اهمیت دارد. خانواده برای اینکه فرزند را سرگرم کند او را مقابل تلویزیون قرار می‌دهد، کمی که بزرگ‌تر شد، برای آرام کردن کودک از تلفن همراه نیز استفاده می‌کند و کودک را وارد فضای بازی می‌کند. اعتیاد کودک دقیقاً از همین‌جا استارت می‌خورد. گوشی همراه ممکن است در سن بزرگسالی یک مکمل برای کارهای روزمره زندگی محسوب شود؛ اما برای کودک از همان ابتدا با گوشی تبدیل به یک ابزار اولیه و ضروری زندگیش خواهد شد.
ظهوریان اذعان کرد: ما باید در استفاده از این ابزار در سنین پایین تعدیل ایجاد کرده و اینکه بدانیم این ابزار قرار است در کجا استفاده شود. آموزش استفاده درست و به موقع از تکنولوژی به کودک یکی از وظایف خانواده است. خانواده باید بداند که چه مقدار از زمان فرزندش را به اینترنت و گوشی اختصاص دهد. خانواده باید بداند کجا، کی به چه ضرورتی و با چه هدفی تلفن همراه را در اختیار فرزندش بگذارد.
هدف‌گذاری استفاده از تلفن‌همراه
کارشناس جامعه‌شناسی گفت: هر وسیله‌ای که در اختیار کودک قرار داده می‌شود با هدفی اتفاق می‌افتد. باید بدانیم گوشی و تبلت با چه هدفی در اختیار کودک قرار داده می‌شود. گاهی ممکن است برای کلاس آنلاین، انجام تکالیف، اوقات فراغت با کنترل والدین صورت گیرد و اگر هدفی پشت استفاده از گوشی توسط کودک به شدت می‌تواند خطر آفرین باشد.
استفاده از تلفن همراه = اختلال روانی
ظهوریان مطرح کرد: استفاده درست و به موقع از اینترنت و تکنولوژی ضرری نمی‌رساند اما استفاده مداوم از این تکنولوژی باعث ایجاد اختلال روانی می‌شود زیرا خیلی از مطالب که دیده می‌شود برای کودک ممکن است قابل دسترس و مناسب نباشد، به همین خاطر دائم خود را با کسانی که آن سبک زندگی را دارند مقایسه می‌کند و این موجب به وجود آمدن عقده‌های درونی خواهد شد. همچنین می‌تواند اعتماد به نفس و عزت نفس کودک را سرکوب کند، کودک دچار افسردگی، گوشه‌گیری و انزوا شود. چون فکر می‌کند چرا در زندگی آن امتیازات دنیای مجازی را ندارد و نمی‌تواند مانند همسالان خود داشته باشد و مانند کودکان اینترنتی تفریح کنند. این مقایسه‌های مداوم سبب می‌شود که از موقعیت‌های خود استفاده نکرده و از زندگی لذت نبرده و از نظر روحی به شدت لطمه می‌خورد.
تک فرزندی یا چند فرزندی در اعتیاد به اینترنت تفاوتی ندارد
کارشناس جامعه‌شناسی اظهار داشت: اعتیاد به اینترنت به آموزش و سطح آگاهی خانواده بستگی دارد پس ابتدا خانواده‌ها باید به کودکان خود چگونه در اجتماع زیستن را یاد دهند. شاید در ارتباط اولیه درون خانواده کودک تک فرزند کمتر از بقیه بهره‌مند شود اما در فضاهای دیگر مانند مهدکودک، مدرسه و فامیل ارتباط گرفتن با دیگران امکان پذیر است. خانواده باید شرایط ارتباط کودک با دیگر همسالان خودش را فراهم کند.
وی افزود: کودک باید با حضور پیدا کردن در اجتماع را یاد گیرد و همچنین بداند که چه امکاناتی را دارد، چه امکاناتی را باید داشته باشد و چگونه از این امکانات به نحو احسنت استفاده کند. اگر استفاده از اینترنت تحت کنترل خانواده و با حضور خانواده باشد زمانی که کودک یک زندگی متفاوت را در فضای مجازی می‌بیند خانواده می‌تواند او را آگاه سازد که این ویدئو ساختگی و یا فقط بخشی از زندگی آن فرد است و واقعیت ممکن است کاملاً متفاوت باشد تا کودک به دنبال مقایسه زندگی خودش با بقیه همسالان در فضای مجازی نبوده و هر چه که می‌بیند را در آن فضا باور نکند.
راهکار برای اعتیاد پیدا نکردن کودک به اینترنت
ظهوریان مطرح کرد: راهکار اول این است که باید خانواده بداند که برای جلوگیری از هرگونه اعتیاد به وسیله ارتباطی این وسایل با چه هدفی در اختیار کودک قرار گیرد. همچنین خانواده وقت قابل توجهی را در اختیار کودک بگذارد و از زیر بار مسئولیت‌های خود نسبت به فرزندش شانه خالی نکند.
وی در پایان خاطر نشان کرد: بیشترین وقت و همراهی و رفاقت را خانواده باید با فرزندانشان داشته باشند. خیلی از والدین امروزه برای سرگرم کردن کودک و رسیدگی به کارهای روزمره خودشان تلفن همراه را در اختیار فرزندشان می‌گذارند تا سرگرم شود. انجام این کار خود منجر به اعتیاد کودک به اینترنت خواهد شد.
