اختصاصی تبریز من ،صنعت فرش تبریز، نگین درخشان هنر ایرانی، در دهه گذشته با چالش‌های جدی روبرو شده است. این صنعت که زمانی یکی از مهم‌ترین نمادهای فرهنگی و اقتصادی ایران بود، اکنون با رکود و کاهش رونق مواجه است.
چالش‌ها و عوامل رکود
۱٫ رکود اقتصادی و تورم: افزایش تورم در سال‌های اخیر، در مقایسه با رشد قیمت فرش، باعث شده است که تولید فرش برای بافندگان صرفه اقتصادی نداشته باشد. این موضوع بسیاری از هنرمندان قالیباف را به ترک این حرفه واداشته است.
۲٫ تحریم‌ها و کاهش صادرات: تحریم‌های بین‌المللی تأثیر مستقیمی بر صادرات فرش تبریز داشته و این صادرات تقریباً به صفر رسیده است. این امر بازارهای جهانی را به سمت رقبای منطقه‌ای مانند چین، هند و پاکستان سوق داده است.
۳٫ هزینه‌های بالای تولید: افزایش قیمت مصالح اولیه، بسیاری از تولیدکنندگان را به استفاده از مواد ارزان و نامرغوب سوق داده است. این امر منجر به افت کیفیت فرش‌ها و نارضایتی مشتریان داخلی و خارجی شده است.
انواع فرش تبریز
فرش تبریز به سه دسته اصلی تقسیم می‌شود:
– فرش‌های لوکس: این فرش‌ها با استفاده از بهترین مصالح و طرح‌های هنری تولید می‌شوند و مخاطبان خاص خود را دارند.
– فرش‌های رج‌شمار پایین: این نوع فرش‌ها با قیمت مناسب‌تر عرضه می‌شوند و برای بازارهای عمومی‌تر طراحی شده‌اند.
– تابلو فرش‌ها: این آثار هنری نیز جایگاه ویژه‌ای در میان علاقه‌مندان دارند و نمایشی بی‌بدیل از هنر ایرانی هستند.
وضعیت شغل‌های مرتبط با فرش در بازار بزرگ تبریز
بازار بزرگ تبریز که زمانی قلب تپنده صنعت فرش ایران بود، امروزه شاهد کاهش چشمگیر فعالیت شغل‌های مرتبط با فرش است. در گذشته، بیش از نیمی از مغازه‌ها به حرفه‌های مرتبط با فرش از جمله مصالح‌فروشی، طراحی، رگه‌گیری و دفه‌زنی اختصاص داشت. اما امروز، این مشاغل به چند تیمچه و پاساژ محدود شده‌اند و بخش عظیمی از این هنر و صنعت سنتی کم‌رونق شده است.
راهکارها و انتظارات
برای بازگرداندن رونق به صنعت فرش تبریز، اقدامات زیر پیشنهاد می‌شود:
– طرح‌های تشویقی برای تولیدکنندگان: حمایت مالی و ارائه تسهیلات به تولیدکنندگان باکیفیت می‌تواند انگیزه‌ای برای ادامه فعالیت آن‌ها باشد.
– برخورد با تولیدکنندگان بی‌کیفیت: نظارت بر کیفیت تولیدات و جلوگیری از عرضه محصولات نامرغوب به بازار.
– ایجاد بازارهای فروش مناسب: توسعه بازارهای داخلی و بین‌المللی برای فرش تبریز از طریق تبلیغات و بازاریابی هدفمند.
درخاتمه باید عنوان داشت:
فرش تبریز، به‌عنوان نگین فرش ایران و جهان، نیازمند توجه ویژه‌ای از سوی مسئولان و فعالان این حوزه است. با اتخاذ سیاست‌های حمایتی و بازاریابی مناسب، می‌توان این میراث ارزشمند را از رکود نجات داد و جایگاه آن را در بازارهای جهانی بازپس گرفت.
