به گزارش تبریزمن،این مجموعه دانشگاهی، که به‌عنوان قدیمی‌ترین موقوفه ایران شناخته می‌شود، در قرن هشتم هجری قمری به دستور خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی ساخته شد. به همین دلیل، این شهرک با نام رشیدیه یا ربع رشیدی شناخته شده است. بااین‌حال، اکنون تنها چند بنای فرو ریخته از دوره صفویه از این شهرک عظیم و باشکوه باقی مانده است.
در حال حاضر، تپه‌ای گردمانند در قسمت شمال شرقی تبریز، در دامنه کوه عینالی (عون بن علی) و انتهای خیابان عباسی وجود دارد. این تپه، حدود ۷۰۰ سال پیش محلی برای یک شهرک زیبا و بی‌همتا بود که دارای ۳۵ هزار واحد مسکونی، ۱۵۰۰ مغازه، حمام‌های بهداشتی و کارخانه‌هایی مانند نساجی، رنگرزی، کاغذسازی و ضرب سکه بود. این شهرک با جمعیتی بالغ بر ۱۵۰ هزار نفر، یکی از مراکز برجسته علم، صنعت و پرورش دانشمندان در جهان به شمار می‌رفت.
تأکید بر احیای هویت تاریخی و علمی
رئیس‌جمهور در جلسه هیئت امنای مجتمع علمی و تاریخی ربع رشیدی بر اهمیت بازآفرینی هویت علمی و فرهنگی کشور تأکید کرد. وی احیای این مجموعه را گامی مهم در راستای بازسازی شکوه تمدنی ایران دانست و اظهار کرد: «مایه افتخار ملت ایران است که قریب به ۷۵۰ سال پیش، مجموعه‌ای پیشرو در عرصه علم و دانش در خطه آذربایجان تأسیس شده بود.»
دکتر مسعود پزشکیان، هدف اصلی از احیای این مجموعه را بازسازی شکوه تاریخی-علمی و تبدیل آن به قطب بین‌المللی آموزش و تبادل علمی توصیف کرد. وی بر ضرورت ترسیم ابعاد روشن این پروژه برای تسهیل مسیر اجرا و تبیین اهمیت آن برای نسل امروزی تأکید کرد.
ویژگی‌های منحصر به‌فرد ربع رشیدی
دکتر پزشکیان توضیح داد که مجموعه ربع رشیدی شامل کتابخانه، دارالترجمه، مجتمع صنعتی و نظام مالی مستقل از ساختار حکومتی بوده است. این مرکز با آموزش و تولید علم به هفت زبان زنده آن زمان، به‌عنوان نمادی از دانایی‌محوری و تمدن‌سازی شناخته می‌شد. وی افزود: «ربع رشیدی نه‌تنها در عرصه علم، بلکه در تعالی اخلاق، تولید ثروت و حل مسائل جامعه نقشی مؤثر ایفا کرده و این ویژگی‌ها ریشه‌های عمیق تمدنی ما را نشان می‌دهد.»
برنامه‌های احیای ربع رشیدی
وی تأکید کرد که طرح احیای این مجموعه باید به گونه‌ای انجام شود که ضمن طراحی الگویی برای موزه دانشگاهی، هیچ نارضایتی مردمی به‌ویژه در میان ساکنان اراضی وقفی اطراف مجموعه ایجاد نشود. وی خواستار رویکردی مدبرانه و اجتماعی در اجرای این طرح شد.
در این جلسه که با حضور وزرای میراث فرهنگی، بهداشت و علوم، استاندار آذربایجان شرقی و جمعی از اعضای هیئت امنا برگزار شد، چندین پیشنهاد کارشناسی‌شده به تصویب رسید.
