به گزارش آژانس خبری تبریزمن به نقل از ایرنا، آلودگی هوا در آذربایجان غربی در قالب ۲ موضوع گرد و غبارهایی با منشاء خارجی و داخلی و آلودگی توسط گازها و ذرات آلاینده و گازهای مختلف از جمله گاز دی اکسید گوگرد ناشی از سوخت ناقص در خودروها رخ می‌دهد.
بررسی و پیشگیری از آلودگی با منشا گردو غبار محلی تدابیر خاص در داخل و جلوگیری از گردو غبار ورودی به آذربایجان غربی از مرزهای غربی و از جمله کشور عراق رایزنی و تدابیر خاص بین دولت های عراق، سوریه و ایران را رقم زده است که تاکنون از میزان این گرد و غبارها به دلایل مختلف کاسته نشده و با شروع فصل بهار و تابستان و تشکیل توده ها همچنان مردم استان شاهد این نوع آلودگی هستند.
اما آنچه که بیشتر قابل توجه است، آلودگی هوا درآذربایجان غربی در اثر فعالیت خودروها به ویژه خودروهای دیزلی، صنایع آلاینده، سوختهای خانگی، سوزاندن زباله و سایر مواردی است که در زمستان به محض استقرار سرما در استان نمود و بروز خاصی پیدا می کند.
این میزان ذرات معلق در هوا سالانه با افزایش ۱۰ تا ۲۰ درصدی بر میزان آلودگی و بی کیفیتی هوای استان و بالاخص شهرستان ارومیه به عنوان شهری پر جمعیت و با تراکم بالا می افزاید.
برای این منظور کارگروه آلودگی هوای آذربایجان غربی تدابیر خاصی را در نظر گرفته و سالانه به طور مستمر به اجرای آنان می پردازد.
از جمله این تدابیر، پایش آنلاین کارخانه ها و واحدهای آلاینده، گشت و کنترل متخلفان سوزاندن لاستیک و زباله، برخورد با خودروهای فاقد معاینه فنی و فرسوده، بررسی سیستم های احتراقی و موتورخانه ای ادارات از جمله این موارد است.
البته لازم به یاد آوری است که در اجرای این پایش ها و نیز به کار گیری تدابیر در بسیاری از موارد مشکلاتی رخ داده و عدم همراهی مسوولان و مدیران دستگاههای اجرایی موجب شده تا مسوولان رده بالای استان آذربایجان غربی لب به اعتراض علنی بگشایند.
دی ماه ۱۳۹۹ آلوده ترین ماه سال در آذربایجان غربی بود
آذربایجان‌غربی دی ماه امسال که هنوز ۹ روز از آن مانده دارای بیشترین هوای ناسالم برای گروه های حساس بوده است که موجب صدور اطلاعیه و هشدارهای لازم در این زمینه شده است.
مدیر کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: در ۱۰ ماه گذشته هفت روز ناسالم برای گروه های حساس در استان ثبت شده است که پنج روز آن در دی ماه بوده و این به دلیل برودت هوا و پدیده وارونگی دما بود.
مهران نظری با بیان اینکه امسال ۲۳۹ روز قابل قبول در سطح استان از نظر میزان پاکی و یا آلودگی هوا وجود داشت، افزود: سال گذشته ۶۱ روز پاک و امسال فقط ۵۰ روز پاک در استان ثبت شده است و بهترین کیفیت هوا در تیرماه به مدت ۱۵ روز بوده است.
وی، نقش ذرات ۲.۵ و ۱۰ میکرون را در آلودگی هوای آذربایجان غربی به ویژه مرکز استان مهم ارزیابی کرد و گفت: هیدرو کربنهای ناشی از سوخت ناقص در خودروها نیز در این زمینه نقش دارند.
وی بیان کرد: در راستای کنترل و معاینه فنی خودروها از اول سال ۱۳۹۹ تا پایان مهرماه امسال ۲۵۹ هزار و ۱۷ خودرو بنزین سوز و ۴۹ هزار و ۲۵۷ خودرو دو گانه سوز در مراکز معاینه فنی پذیرش شدند که ۱۶.۵ درصد مردود شدند.
یکی از عوامل آلودگی هوای آذربایجان غربی خارجی است
گردوغبار با منشا داخلی و خارجی یکی از عوامل آلودگی هوای استان به ویژه در فصل بهار و تابستان است که گردو غبار خارجی سرمنشایی از کشور سوریه و عراق دارد و با افزایش بارندگی ها کاهش می‌یابد.
عوامل انسانی از جمله افزایش گرمایش و سوخت در منازل و استفاده از خودرو ها نیز در فصل پاییز و زمستان با شروع برودت هوا تاثیر چندین برابری در آلایندگی هوا دارد.
مدیر کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی در این باره معتقد است که صنایع فعال در این استان از سطح شهر دور هستند و تاثیر چندانی برمیزان آلودگی نمی گذارد ولی دود ناشی از گرمایش خانگی و دود خارج شده از اگزوز خودرو ها تاثیر زیادی دارد.
نظری اضافه کرد: آلودگی ناشی از سوزاندن زباله و لاستیک خودرو ها نیز که در ایام سرد سال افزایش می یابد مورد دیگری است که به شدت با عوامل آن برخورد می شود.
عوامل آلاینده هوا در استان نیازمند نظارت و کنترل ویژه هستند
معاون عمرانی استاندار آذربایجان غربی با اشاره به مشکلات آلایندگی هوا در این استان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت که با وجود شیوع کرونا، تعطیلی مدارس، اعمال دورکاری کارکنان و بکار گیری تدابیر خاص در رفت و آمد ترددها، اما آلایندگی هوا در این استان کاهش نداشته بلکه افزایش داشته اشت.
آیدین رحمانی با اشاره به اینکه سهم آلاینده های هوای استان به ویژه شهر ارومیه باید مشخص و عوامل آن شناسایی شود، ادامه داد: آلایندگی ها در برخی موارد افزایش محسوسی یافته است.
وی برای دسترسی به داده های بیشتر در این زمینه، متناسب سازی و مقایسه استان با مناطق شبیه و متناسب آذربایجان غربی در بحث اقلیم و واحد های صنعتی فعال را یک ضرورت بیان کرد و گفت: استان از وضعیت اسفناکی در این زمینه برخوردار است و نیازمند تدابیر لازم و ویژه در کنترل و پیشگیری است.
رحمانی با بیان اینکه اقدامات دستگاههای اجرایی نیز باید در شرایط آلودگی هوا بیان و جمع آوری شود، افزود: دستگاه های اجرایی گزارش اقدامات خود را در وضعیت نارنجی باید ارائه دهند تا این موضوع در جلسات کارگروه آلودگی هوا بررسی شود.
طبق نظر معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی لازم است تا برنامه ریزی در راستای استفاده از انرژی های تجدید پذیر برای کاهش آلاینده ها انجام شود.
وی، ظرفیت سنجی و ظرفیت سازی را لازمه پیشگیری از افزایش آلاینده ها دانست و گفت: این اقدام برای اصلاح نوع مصرف در زمینه سوختهای فسیلی و ذخایر سوختی لازم است.
هوای پاک مطالبه اصلی شهروندان آذربایجان غربی است
معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی با بیان اینکه هوای پاک مطالبه اصلی شهروندان این استان است، اضافه کرد: در تحقق این مطالبه شهروندی باید همه مدیران دستگاههای مربوطه در کنار هم فعالیت کنند.
رحمانی ادامه داد: نباید منتظر آلوده شدن هوا و ایجاد نارضایتی برای انجام تصمیم گیری های لازم بود.
وی اظهار داشت: در بحث معاینه فنی موتورخانه ها و سامانه های احتراقی نیز از مدیرانی که موارد لازم را رعایت کردند تقدیر می‌شود و تعداد این دستگاهها نیز پایین است.
وی گفت: دستگاههای اجرایی لازم است تا نسبت به انجام معاینات فنی لازم و بررسی سیستم احتراقی و موتورخانه ای خود اقدام کنند و دستگاه هایی که اقدام نکردند باید گزارش و علت عدم اجرا را ارائه دهند.
وی با انتقاد از عدم حضور مدیران دستگاهها در جلسات کارگروه آلودگی هوا گفت: عدم حضور مدیران در جلسات رفع آلودگی هوا ترک فعل محسوب می شود چرا که موجب می شود تا تصمیم گیرهای لازم به موقع انجام نشود.
راهکارهای کاهش آلودگی هوای آذربایجان غربی
معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی با اشاره به راهکارهای کاهش آلودگی هوای استان، گفت: این راهکارها به بلند مدت و کوتاه مدت تقسیم بندی می شوند.
سعید موسوی افزود: این راهکارها شامل اجرای طرح زوج و فرد برای خودروها، جلوگیری از فعالیتهای عمرانی که منجر به تولید آلودگی می شوند، جلوگیری از آتش سوزی، ارائه معاینه فنی و جلوگیری از فعالیتهای ماشین های دود زاست.
این کارشناس ارشد محیط زیست درباره راهکارهای بلند مدت در زمینه پیشگیری از آلودگی هوا تعریف شده در قانون بیان کرد: در قانون هوای پاک مقرر شده بود راندمان تولید برق تجدید پذیر به مانند کشورهای دیگر افزایش یابد ولی این قانون هنوز مهجور است.
وی، افزایش راندمان نیروگاههای حرارتی، افزایش استاندارد های سوختی در وسایل نقیله و نوسازی خودروهای دیزلی توسط شهرداری را از دیگر راهکارهای ارائه شده در قانون برای این مخاطره زیست محیطی بیان کرد که تابحال یا به آنها توجه نشده یا بسیار اندک مورد توجه بوده است.
معاون پایش اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی مدیریت یکپارچه ترافیک شهری را لازمه رفع این مشکل بیان کرد و ادامه داد: در پیگیری معاینه فنی نیز به آنچه در قانون پیش بینی شده دست نیافتیم.
وی با اشاره به کمبود اعتبار و بودجه مورد نیاز در این بخش، افزود: در ماده ۲۲ قانون هوای پاک باید پوشش فضای سبز افزایش می یافت که این موضوع نیز مغفول واقع شده است.
موسوی تولید سوخت با کیفیت بالا را نیز از توصیه ها و راهکارهای قانونی برای مقابله با آلودگی هوا توصیف کرد و افزود: این مورد نیز کاملا محقق نشده است.
وی با بیان اینکه آذربایجان غربی یک امتیاز مثبت در عدم استفاده از مازوت در نیروگاه ها داراست، گفت: هر سه نیروگاه فعال استان اغلب از گاز و گازوئیل استفاده می کنند در حالیکه در سایر استان ها از مازوت استفاده می شود.
صدور ۳۷۰ اخطار زیست محیطی به واحد های آلاینده
سه هزار و ۳۰۰ واحد صنعتی در آذربایجان غربی در حال فعالیت مستمر هستند که یکهزارو ۲۰۰ واحد از ظرفیت پایش برخوردارند که ۵۰ درصد از این واحد ها در شهرستان ارومیه قرار دارند.
معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی با اشاره به انجام ۲ هزار و ۸۰۰ پایش صنایع استان در سالجاری گفت: این نظارتها منجر به صدور ۳۷۰ اخطاریه زیست محیطی به صاحبان واحدهای آلاینده شده است.
موسوی ادامه داد: کارشناسان در جریان پایشهای سه ماه یکبار که انجام می شود فاضلاب، صوت و میزان آلایندگی هوا و خاک را بررسی می کنند و در کنار این اقدامات خود اظهاری واحد های صنعتی نیز بررسی می شود.
معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی گفت: طبق مصوبه های دولت در استان قرار بود ۱۴ جایگاه در زمینه توزیع گازوئیل استاندارد یورو چهار و پنج در استان اختصاص داده شود.
موسوی با قدردانی از شرکت فراورده نفتی در این زمینه افزود: این امر به بهترین شکل ممکن عملی شد و ۳۸ جایگاه به سوخت دیزلی و گازوئیل اختصاص داده شد.
وی گفت: این اقدامات گام مهمی در استفاده از سوخت با کیفیت بوده است که در استان محقق شده است.
ایستگاههای سنجش کیفیت هوای آذربایجان غربی نیازمند هزینه نگهداری است
معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی گفت: از مجموع هشت ایستگاه سنجش کیفی هوا چهار ایستگاه غیر فعال و نیازمند بازبینی و تعمیر است.
موسوی اظهار داشت: شهرستان ارومیه دارای پنج ایستگاه است که ۲ ایستگاه فعال است، سلماس و بوکان هر کدام دارای یک ایستگاه فعال و شهرستان خوی یک ایستگاه غیر فعال است.
وی با اشاره به تعداد ایستگاههای مورد نیاز استان گفت: ارومیه، میاندوآب، مهاباد، و شهرستان های پیرانشهر و ماکو هر کدام به یک ایستگاه نیازمندند و۲ ایستگاه ارومیه و یک ایستگاه خوی نیازمند نوسازی است.
موسوی اظهار داشت: برای نگهداری هر ایستگاه نیازمند ۵۰۰ میلیون ریال در سال است در حالیکه برای نگهداری کل ایستگاههای سنجش کیفیت هوای استان ۶۱۰ میلیون ریال اختصاص داده شده است.
ایستگاههای سنجش کیفیت هوای آذربایجان غربی در بین سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵ راه اندازی شده اند و فیلتر برخی از این ایستگاهها نیازمند تعویض است که هزینه آن بسیار بالاست.
منابع آلاینده‌های هوا را به طور کلی می‌توان در چهار گروه اصلی طبقه بندی کرد که شامل وسایل نقلیه موتوری، وسایل نقلیه هوایی، ترنها، کشتی‌ها و هر نوع استفاده و یا تبخیر بنزین، در بر گیرنده تامین انرژی و حرارت لازم برای مقاصد مسکونی، تجاری و صنعتی، نیروگاههای مولد برق که با نیروی بخار کار می‌کنند، مانند صنایع شیمیایی، متالوژی، تولید کاغذ و پالایشگاههای تصفیه نفت، شامل زایدات ناشی از مصارف خانگی و تجاری، زایدات زغال سنگ و خاکستر باقیمانده از سوزاندن بقایای کشاورزی است.
بخش عمده ای از تمام عوامل یاد شده در استان آذربایجان غربی وجود دارد که سوخت خانگی و گرمایش منازل و سوخت ناشی از دود خودروها به ویژه خودروهای سنگین مهمترین آنها محسوب می شود.
