تهیه و تامین غذا مقوله بسیار مهمی است که ایران با موانع زیادی دست و پنجه نرم می کند به طوری که در بیش از یک دهه اخیر، اقتصاد کشور با رکود مزمن و رشد منفی، سقوط ارزش پول ملی، بیکاری و فاصله اجتماعی روبرو بوده است که به سود مردم نبوده است!
سرانه مصرف گوشت، برنج و لبنیات هموطنان کاهش داشته است به طوری که آخرین بررسی‌ها هم نشان می‌دهد در سال ۹۷، شرایط اقتصادی به گونه‌ای بوده که ۷ دهک جامعه نتوانسته‌اند کالری مورد نیاز خود را تامین نمایند!
اما جالب این است که فقط سفره دهک‌های کم‌درآمد کوچک نشده بلکه تورم، حتی روی مصرف بالاترین دهک‌های جامعه هم اثر گذاشته و میزان مصرف مواد غذایی آنها را هم کاهش داده است!
به هر حال تبعات اقتصادی کرونا، تغییر اقلیم و خشکسالی و تاثیر آن بر کشاورزی و همچنین تحریم و دشواری واردات، عواملی هستند که همگی دست به دست هم داده‌اند تا خطر ناامنی غذایی در کشور مخصوصاً در اقشار کم درآمد و دهک‌های درآمدی پایین افزایش یابد!
▪️مردمی که در نزدیکی خط فقر زندگی می‌کنند دسترسی کمتری به مراکز بهداشتی دارند
فقر و یکی از عواقب آن که ناامنی غذایی است دو عامل اجتماعی تاثیرگذار بر سلامت افراد و جامعه هستند که به دلیل تاثیرگذاری مستقیم بر سلامت نیروی کار می‌توانند هزینه‌های هنگفتی به اقتصاد یک کشور تحمیل کنند.
حفظ سلامت فردی، مصرف رژیم غذایی مغذی و کنترل بیماری‌های مزمن یا ترکیبی از این سه مورد می‌تواند به عنوان چالشی برای افرادی که به دلایل مختلف نظیر منابع مالی محدود و استرس با فقر یا ناامنی غذایی درگیرند، تلقی شود.
علاوه بر این، افرادی که با فقر و ناامنی غذایی سر و کار دارند معمولاً دشواری‌های دیگری نظیر ناامنی انرژی و بی‌ثباتی در سرپناه را تجربه می‌کنند که اثری مضاعف بر تغذیه و سلامت آنها دارد.
تحقیقات متعدد نشان می‌دهد مردمی که در فقر یا نزدیکی خط فقر زندگی می‌کنند در مقایسه با افرادی که از نظر درآمدی در سطوح بهتری قرار دارند با وضعیت بهداشت و سلامت اسفبارتری مواجه بوده و دسترسی کمتری به مراکز بهداشتی دارند.
علاوه بر این، همسایگی با افرادی فقیر یا کم درآمد از قبیل زندگی در محله‌های فقیرنشین شهرهای بزرگ در مقایسه با همسایگی با افراد پردرآمد، اغلب منجر به دسترسی کمتر به منابع ترویج دهنده سلامت شده و تهدیدهای زیست محیطی بیشتری نظیر کیفیت آب و هوای پایین و شرایط سکونت ضعیف، سلامت افراد را به خطر می‌اندازد!
▪️سوءتغذیه مهم‌ترین عامل تهدید کننده سلامت عمومی جامعه به شمار می رود!
بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت، سوءتغذیه مهم‌ترین عامل تهدید کننده سلامت عمومی در جهان به شمار می رود و در حال حاضر این عارضه، عامل ۴۵ درصد از کل موارد مرگ و میر کودکان در سراسر جهان است.
در واقع سوءتغذیه همان دریافت کم یا زیاد نوع خاصی از مواد مغذی است که می‌تواند به مشکلات و عوارض جدی از جمله بازماندن از رشد، مشکلات چشمی، دیابت و بیماری‌های قلبی منجر شود.
سوءتغذیه سالانه میلیاردها نفر را در جهان تحت تاثیر قرار می دهد و برخی جوامع بر اساس محیط، سبک زندگی و منابع غذایی در دسترس، به نوع خاصی از سوءتغذیه دچار می‌شوند.
تحقیقات وزارت بهداشت نشان می دهد در ایران نیز چنین پدیده ای وجود دارد و البته شدت آن در برخی استان ها بیشتر است لذا طبق این تحقیقات، موارد سوءتغذیه را در استان هایی مانند سیستان و بلوچستان، کهگیلویه و بویر احمد، ایلام، هرمزگان، خوزستان، کرمان، بوشهر و خراسان جنوبی می توان مشاهده کرد. پس از شناسایی ۸ استان دچار ناامنی شدید غذایی، طرحی با اهدافی ویژه برای مقابله با این مشکل با عنوان “باغ” تعریف شده و اکنون در دانشگاه های علوم پزشکی کشور اقدام های انجام شده در ۲ سال گذشته یا اقدامات در حال انجام را مورد بررسی قرار داده اند تا دریابند وضعیت فعلی این استان ها چگونه است.
▪️قبل از دوره بیکاری کرونا نیز توان خرید گوشت قرمز به صورت ماهانه وجود نداشت!
شیوع کرونا در کنار دیگر عوامل بر اقتصاد کشورمان اثر گذاشت به طوری که برخی بیکار شدند و برخی هم درآمدشان کم شد، کسانی که کار خود را از دست دادند، هزینه‌های زندگی خود را به اجبار کم کردند تا چرخ زندگی خود را هر طور که شده بچرخانند.
موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی نیز پژوهشی در دوران شیوع کرونا از اواخر سال ۹۸ و ۹۹ انجام داده که بر اساس آن بیش از ۷۶ درصد بیکار شده‌ها مجبور به کاهش هزینه‌های مواد خوراکی خود و خانواده‌ها شده‌اند!
نتایج این پژوهش نشان می‌دهد مصرف گوشت قرمز حدود ۷۲ درصد از خانواده‌های افراد بیکارشده، کاهش جدی پیدا کرده و حدود ۱۵ درصد از خانواده‌های بیکارشده‌ها، حتی پیش از دوره بیکاری نیز توان خرید گوشت قرمز به صورت ماهانه را نداشته‌اند!
همچنین حدود ۷۶ درصد از خانواده‌ها، کاهشی محسوس در مصرف مرغ، حدود ۷۱ درصد از خانواده‌ها کاهش در مصرف برنج، ۶۱ درصد خانواده‌ها کاهش مصرف در لبنیات را در دوره شیوع ویروس کرونا تجربه کرده‌اند.
سال گذشته نیز خانواده ها ترجیح دادند به جای گوشت، از اسکلت مرغ استفاده نمیند که همه آمارها و بررسی‌ها نشان می‌دهد اگر تورم افسار گسیخته در کنار بیکاری کنترل نشود ایرانی ها در سال‌های آینده دچار سوتغذیه جدی خواهند شد!
? شهرام صادق زاده
