با اعلام رسمی بانک مرکزی خط فقر در سال جاری ۱۱ میلیون تومان است که بر همین اساس، درصد قابل توجهی از مردم ایران زیر خط فقر هستند و باید فکر اساسی برای زندگی آنان شده و سبد حمایتی به آنان داده شود.
این خط تا ناكجا آباد ادامه دارد؛ خطی است نامرئی به نازكی یک مو… با كوچک ترین لغزشی از آن پایین می‌افتی، این خط دست نیافتنی‌تر از این حرف‌هاست؛ خطی كه با فقر گره خورده است… اینجا، بالا و پایین شدن چند درصدی قیمت‌ها تو را می‌برد پایین خط، آن وقت بالا آمدن از آن دیگر كار هر كسی نیست!
چقدر تلخ و تاریک است روزهایی که بدون انگیزه در خیابان ها قدم می زنی و هیچ چیز خوشحالت نمی کند… سعی می کنی سرت را بالا بگیری و به زندگی لبخند بزنی؛ این حالِ پدری است که شب بدون نان گرم و غذا به خانه می رود و نیز حالِ مادری است که لباس بچه هایش را وصله می کند تا آنها متوجه پارگی آنها نشوند!
▪️هزینه زندگی ماهانه در کلان شهرها برای هر خانوار حدود ۱۰ میلیون تومان است
در سال های اخیر که کیک اقتصاد ایران کوچک‌تر شده و کرونا به چالش‌هایش افزوده، جمعیت بیشتری از مردم در مقابل نوسان‌های اقتصادی آسیب پذیر شده و درصد بیشتری از آنها از تأمین حداقل‌های زندگی ناتوان شده‌اند.
خط فقر یا آستانه فقر حداقل درآمدی است که برای زندگی در یک کشور خاص در نظر گرفته می‌شود و بسیاری از افراد علاقه زیادی به دانستن و معیارگیری زندگی و درآمد خود با این شاخص هستند به تعبیر ساده تر برای تأمین حداقل‌های زندگی به میزانی از درآمد نیاز داریم که آن خط فقر است، یعنی اگر درآمد کمتر از آن باشد، زیر خط فقر قرار داریم.
براساس آمارهای رسمی اعلام شده از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس، خط فقر در سال جاری نسبت به ۲ سال گذشته ۸۰ درصد رشد یافته است لذا داده‌های مرکز آمار ایران از میزان هزینه‌های زندگی چنین نشان می‌دهد که کف هزینه زندگی در کلان شهرهایی همچون تهران، مشهد و تبریز برای هر خانوار حدود ۱۰ میلیون تومان در ماه است؛ این آمار کف هزینه زندگی در ارزان‌ترین استان کشور یعنی سیستان و بلوچستان را حدود ۶.۵ میلیون تومان و به طور متوسط در سطح کشور بیش از ۸ میلیون تومان نشان می‌دهد.
تحقیقات سال های گذشته نشان می دهد که شهرهای تهران، مشهد، تبریز، زاهدان، اصفهان، اهواز، قم، بهارستان، شیراز و کرمان به عنوان ١٠ شهر نخست فقیرنشین کشور معرفی شده‌اند در حالی که بر این اساس، تهران با بیش از ١٧٠، مشهد با بیش از ١٢١ و تبریز با بیش از ٧٩ هزار خانواده فقیر، بیشترین تمرکز فقرای ایران را در خود جای داده‌اند!
پیرو همین بررسی‌ها، سیستان و بلوچستان با نرخ فقر ۶۲ درصدی در رتبه محروم ترین استان کشور قرار گرفته و بعد از آن استان های خراسان شمالی و هرمزگان با نرخ فقر ۴۶ و ۴۴ درصدی در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند.
در مقابل، استان یزد بر اساس سه شاخص سنجش فقر، نرخ ۱۶ درصدی محرومیت را تجربه کرده و بعد از آن استان های سمنان و تهران با نرخ های ۱۷ و ۱۹ درصدی در رتبه های دوم و سوم از نظر کمترین میزان فقر و محرومیت قرار می‌گیرند.
▪️هدفمندی يارانه ها دچار لوس شوندگی شده و به اهداف قبلی خود نرسيده است!
یک تحليلگر اقتصادی با طرح اين پرسش که چرا بايد يارانه بدهيم اما همچنان فقير داشته باشيم گفت: اصالت دادن به سياست هايي نظير هدفمندي يارانه ها در بُن اشتباه است زیرا اگر يارانه مي داديم و فقير نداشتيم تداوم آن ايرادي نداشت.
ساسان شاه ويسی ادامه داد: وقتي يارانه می دهيم و هنوز فقير وجود دارد يعني اين سياست، نه تنها بازدارنده شکاف بيشتر بين طبقات اجتماعي نيست بلکه دره های طبقاتي را شکل و گسترش می دهد، پس هدفمندی يارانه ها در نوع خودش دچار يک لوس شوندگی شده و اتفاقاً به هدف خودش نرسيده است.
وی افزود: وقتي افراد يارانه بگير حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد جامعه هستند اما حدود ۱۵ درصد فقير داريم يعني يک جای کار مي لنگد، يا اين رقم ۱۵ درصد اشتباه است يا آن ۸۵ درصد درست نيست زیرا يا ما نبايد به آن ۸۵ درصد يارانه بپردازيم و يا اگر پرداختيم، اين ۱۵ درصد موضوعيتی ندارند.
شاه ويسی اضافه کرد: سوبسيد و حمايت های ويژه آن هم به صورت نقدي و مستقيم، بدترين و مسموم ترين شکل است و بايد حداقل آن طرف معادله مساوي با صفر قلمداد شود.
وي در ادامه آمار ۴۰ درصدی زيرخط فقر را درست ندانست و تاکيد کرد: در يک استان و يا يک منطقه نمي توان نرخ فقر را به شکل دقيق عنوان کرد، از اين جهت که مناقشه است و شايد کسي هم به شکل دقيق دنبال اين مسئله نرفته که بخواهد به مسئله فقر و اندازه و مهندسي آن بپردازد.
این اقتصاددان تاکید کرد: در معيارهاي جديد به مقوله فقر از ديدگاه پولي و مالي و به عبارتی دیگر از ديدگاه هاي سخت افزاري نگريسته نمي شود لذا مطابق اين معيار، صرف نظر از آمارها، دسته بندي جغرافيايي و موضوعي وجود دارد.
وی یادآور شد: وقتي مي گوييم جغرافيايي؛ يعني يک منطقه محروم است و ديگري برخوردار و دسته بندي موضوعي هم يعني فقر مواد غذايي، فقر فضاي سبز و يا فقر محيط دانشگاهي و فرهنگي در واقع يک سري فقرها در کنار يکديگر فقر مبتني بر توسعه پايدار را شکل مي دهند!
? شهرام صادق زاده
