این روزها دورکاری ادارات و محدودیت های فعالیت اصناف حذف شده و مراکز آموزش عالی و مدارس هم در شُرف بازگشایی هستند اما تعجب آور اینکه طرح “ممنوعیت تردد شبانه” هنوز پابرجاست!
عدم اثربخشی ممنوعیت ترددهای شبانه که اخیراً از سوی رئیس پلیس راهور کشور هم مطرح گردید نشان داد که این طرح از ابتدای اجرا تاثیر چندانی بر کنترل کرونا نداشته است اما معلوم نیست چرا بر تداوم اجرای آن پافشاری می گردد!
سردار هادیانفر با تاکید بر اینکه به اعتقاد پلیس، ممنوعیت ترددهای شبانه زیاد اثربخش نیست گفت: یکی از دلایل ترافیک در ساعات پایانی روز استرس ناشی از اعمال جریمه تردد شبانه است!
او تاکید کرده که در مکاتبه با وزارتخانه های بهداشت و کشور، موضوع بررسی مجدد اثربخشی این طرح را مطرح کردیم تا درباره آن تصمیم گیری شود…
▪️طبق الگوی متفاوت شهرهای بزرگ عمده تجمع‌ها در طول روز انجام می‌شود!
در کوران موج سوم کرونا که آمار قربانیان روزانه بالا می‌رفت و مراکز درمانی به فروپاشی نزدیک شده بود طرحی در ستاد ملی مقابله با کرونا مصوب شد که تا به امروز هم همچنان پابرجاست؛ طرحی که از همان روز تصویب‌اش در آذر ماه سال ۹۹ تاکنون برخی منتقدان از بی‌تاثیری‌اش در مهار چرخه سرایت می‌گویند.
بر اساس طرح منع تردد شبانه که خیلی زود شهروندانی آن را با نام عوارض خروج از منزل یاد کردند تردد شهروندان از ساعت ۲۱ الی ۴ بامداد در خیابان‌های شهرهای کشور مشمول جریمه می‌شد، چندی بعد با تغییر جزئی، این بازه زمانی به ساعت ۲۲ تا ۳ بامداد تغییر یافت و تا امروز هم ادامه دارد.
نکته جالب در اصرار به ادامه طرح مذکور این است که برخی از اعضای ستاد ملی مقابله با کرونا و مسئولان و نمایندگان مجلس هم مدام هشدار داده‌اند که این طرح نه تنها تاثیری در کنترل بیماری ندارد که باعث افزایش قانون‌گریزی و از بین رفتن اعتماد شهروندان نیز می‌شود!
این طرح به اقتضای شرایطی که در دوران آغازین همه گیری ویروس کرونا وجود داشت تصمیم گیری گردید اما این روزها الگوی مناطق مختلف کشور به ویژه شهرهای بزرگ کاملاً متفاوت است به طوری که عمده تجمع‌ها در طول روز انجام می‌شود!
به دلیل طولانی شدن شب های پاییز، تردد شبانه افزایش یافته است ضمن اینکه از نظر کنترل بیماری کرونا، تردد شبانه کاربردی چندانی ندارد و البته حجم زیادی از تلاش‌های کادر نیروی انتظامی هم به کنترل این موضوع اختصاص پیدا کرده است.
با توجه به اینکه این طرح اثربخشی و کاربرد لازم را ندارد پیشنهاد کارشناسان این است که حذف شود، اما اگر بعد از آن مواردی پیش آمد به صورت موردی می‌توان دوباره اعمال محدودیت کرد لذا اعمال محدودیت به صورت پیوسته و مستمر ضرورتی ندارد!
▪️پس از محدودیت ها میزان سفر شبانه با تاکسی‌های آنلاین به ۶۰ درصد رسیده است!
انتقاد از این طرح از همان روزهای اول آغاز شد… منتقدان تاکید داشتند که این گونه طرح ها مربوط به کشورهایی است که در آنها زیست شبانه وجود دارد و مراکز تفریحی شبانه ای که محدودیت تردد باعث پیش گیری از ازحادم در این مراکز و انتقال بیماری می شود؛ اما در ایران این گونه طرح ها توجیهی ندارد ضمن اینکه حتی باعث ترافیک در ساعات قبل از اعمال منع تردد هم می شود.
اما طرفداران این طرح، هدف از آن را کاهش میهمانی ها و دورهمی های خانوادگی و فامیلی می دانستند که معمولاً بعد از غروب برگزار می شود و تا پاسی از شب ادامه دارد.
با این حال آنچه مسلم بود اینکه این طرح درآمد زایی دارد و مگر می توان در ایامی که دولت دچار کمبود بودجه است از پولی که حاصل جریمه شدن مردم در این طرح شبانه است گذشت؟!
علاه بر نبود هیچ گونه آمار و اطلاعات موثق از تاثیرگذاری تداوم طرح منع تردد شبانه هنوز آمار دقیقی هم از میزان درآمد از اجرای این طرح مشخص نشده است.
هر چند در این میان گمانه‌های بسیار مُستند بر گفته‌های برخی از مسئولان وجود دارد که به عنوان مثال می توان گفت تنها پس از ۲۸ روز از آغاز این طرح در آذر ماه سال‌گذشته، نیروی انتظامی اعلام کرد: در طرح محدودیت شبانه یک میلیون و ۱۸۳ هزار و ۳۶۶ خودرو جریمه شده‌اند!
در یک نگاه گذرا، با قبول این آمار باید گفت تنها در ۲۷ روز ابتدایی آغاز این طرح ۲۳۶ میلیارد و ۶۷۳ میلیون و ۲۰۰هزار تومان بابت طرح محدودیت شبانه جریمه صورت گرفته است!
جالب اینکه بر اساس گزارشی که اخیراً اپلیکیشن مسیریاب بلد منتشر کرده است این طرح حتی نتوانسته موفق شود شهروندان را در خانه نگه‌دارد!
بر مبنای داده‌های منتشر شده توسط این مسیریاب، سفر‌های شبانه با آغاز محدودیت‌های شبانه در آذر سال گذشته از ۱۴ درصد به ۹ درصد رسیده، اما در ماه‌های بعد با افزایش تردد شهروندان ۱۲ درصد شده است به طوری که تا پیش از شروع این طرح، میزان سفر‌های شبانه با تاکسی‌های اینترنتی کمتر از ۴۰ درصد کل سفر‌ها بوده است در حالی که پس از اعلام محدودیت‌ها به بیش از ۶۰ درصد رسیده است.
درباره اثرگذاری در حوزه سلامت هم هیچ گونه آماری از سوی نهاد‌های مربوط منتشر نشده، اما کارشناسان این حوزه همچنان باور دارند این طرح از ابتدا تاثیری در مهار سرایت در جامعه نداشته و ندارد.
▪️شهروندان برای تهیه داروی اضطراری حتماً شکار یکی از دوربین‌های معابر می‌شوند!
اغراق نیست اگر بگوییم تداوم این طرح موافقان زیادی ندارد به طوری که پلیس راهور می‌گوید این طرح گره ترافیک شهرهای بزرگ را کور کرده است.
بیشتر اعضای کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا هم معتقدند اجرای این محدودیت تاثیری در کنترل بیماری ندارد، همچنین کم نیستند نمایندگان مجلس که اعتقاد دارند این طرح اعتماد عمومی را کاهش داده و باعث افزایش فاصله طبقاتی و ساده‌سازی قانون شکنی شده است.
بدین ترتیب در حدود یک سالی که از اجرای این طرح می‌گذرد نمی‌توان استدلال قابل قبولی درباره تاثیر گذاری طرح منع تردد شبانه یافت!
تداوم این طرح حتی برای بیماران هم مشکلات بسیاری را به همراه داشته است، در شرایطی که کشور موج‌های پی در پی کرونا را از سر می‌گذراند بسیاری از افراد شب‌ها نیازمند مراجعه به بیمارستان هستند، لذا آنها ناچاراً یا از طریق تاکسی‌های اینترنتی خود را به بیمارستان برسانند که خود منجر به گسترش بیماری از طریق راننده وسیله نقلیه عمومی می‌شود یا برای استفاده از خودروی شخصی جریمه ۲۰۰ هزارتومانی را قبول کنند.
اغلب داروخانه‌های ارائه دهنده دارو‌های کرونا نیز در محدوده میانی شهرها قرار دارند و افراد برای تهیه دارو حتماً شکار یکی از دوربین‌های معابر می‌شوند.
تازه‌ترین آمار وزارت بهداشت و درمان نشان می‌دهد تنها از پنجشنبه تا جمعه هفته گذشته ۱۲۸۵ نفر در بیمارستان‌ها بستری شده‌اند و نزدیکان این تعداد در شهرهای بزرگ حالا باید علاوه بر پیگیری وضعیت بیماری عزیزانشان، نگران از جریمه‌های ۲۰۰ هزار تومانی هم باشند!
▪️با گذشت چند ماه هیچ استناد علمی درباره فواید طرح تردد شبانه ارائه نشده است!
سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی در این باره گفت: با اعمال محدودیت تردد شبانه، شهرهای بزرگ برای طبقه مرفه و بالانشین قرق می‌شود و عملاً اعلام شده که شهرگردی در شب‌ها برای طبقه مرفه است چرا که مانعی برای تردد افراد جز پرداخت هزینه وجود ندارد به این مفهوم که با این طرح افراد با پرداخت پول، مجوز گشت و گذار در شب را پیدا می‌کنند!
علی خضریان ادامه داد: این بی‌عدالتی حتی در اجرای قانونی این طرح هم نمود‌های آشکار و عجیبی دارد، با توجه به این که تنها دوربین‌های طرح ترافیک و طرح زوج و فرد ـ که در مرکز و جنوب تهران و هسته مرکزی تبریز نصب شده ـ پلاک خودرو‌ها را ثبت می‌کنند و دیگر دوربین‌های ترافیکی نمی‌توانند بر اساس ساعت تردد تنظیم شوند و افرادی که در محدوده طرح ترافیک یا طرح زوج و فرد زندگی نمی‌کنند می‌توانند در منطقه خود تردد کنند!
وی افزود: ما نمی‌توانیم مردم را مجبور به کارهای غیرعلمی و بدون استدلال کنیم و برایشان محدودیتی وضع کنیم که با گذشت چندین ماه هیچ استناد علمی مبنی بر فوایدش ارائه نشده است.
عضو هیات رئیسه کمیسیون اصل ۹۰ قانون اساسی اضافه کرد: با عنایت به آنچه گفته شد نباید به گونه‌ای عمل شود که جامعه اینگونه برداشت کند که تصمیم گیران بدون توجه به آسیب مهمی که این طرح به ارزش مهمی همچون عدالت وارد می‌کند و همچنین بدون استدلال علمی جهت توجیه افکار عمومی این طرح را بدون توجه به عدالت و عقلانیت با عنایت به درآمدزایی آن ادامه می‌دهند که این مسئله منجر به آسیب به سرمایه اجتماعی کشور می‌گردد.
خضریان تاکید کرد: این موضوع را یک بار در مجلس تذکر دادم و بعد از آن اعلام شد که محدودیت تردد شبانه برداشته شده است ولی بعد از مدتی متوجه شدیم که ستاد ملی کرونا همچنان در حال اجرای محدودیت تردد شبانه است لذا بدون توجه به استدلال‌ها و در شرایطی که مهمترین لازمه غلبه بر کرونا، همراهی اجتماعی است، نمی‌شود کشور را اینگونه اداره کرد!
? شهرام صادق زاده
