فرشاد جامع کارشناس انرژی در گفت وگو با خبرنگار مهر در رابطه با مسئله اول اقتصاد ایران در زمینه ناترازی بنزین گفت: اقتصاد ایران در حال حاضر با چالش‌های قابل توجهی در زمینه عدم تعادل و واردات بنزین مواجه است. سه مشکل عمده‌ای که در این موضوع نقش دارند، حجم بالای مصرف شخصی غیر ضروری، قاچاق سوخت از بخش‌های مرزی کشور و توزیع ناعادلانه یارانه‌های انرژی در بخش بنزین است. این مشکلات به دلیل سرکوب قیمت بنزین به وقوع پیوسته است که منجر به نرخ مصرف بالا برای اهداف غیر ضروری شده است.
وی در مورد و حجم بالای مصرف شخصی غیرضروری گفت: یکی از معضلات جدی در بحث ناترازی بنزین، حجم بالای مصرف شخصی غیر ضروری بنزین در ایران است. الگوی مصرف بنزین در کشور بسیار مطلوب نیست و خودروهای تک سرنشین سهم قابل توجهی در این موضوع دارند. استفاده گسترده از اتومبیل برای سفرهای کوتاه، مانند خرید، به یک روش معمول تبدیل شده است که منجر به افزایش قابل توجه مصرف بنزین شده است.
این کارشناس انرژی در ادامه گفت: علاوه بر این، وضعیت نامناسب خودروهای تولید داخل نیز مشکل ناترازی بنزین را تشدید کرده و منجر به کمبود بنزین و اتکا به واردات بنزین شده است. قاچاق سوخت از بخش‌های مرزی، یکی دیگر از مشکلات مهم در ایجاد ناترازی بنزین است. بنزین ارزان قیمت در ایران به دلیل اعطای یارانه‌های دولتی و قیمت‌گذاری دستوری دولت، انگیزه‌ای را برای قاچاقچیان ایجاد کرده است تا سوخت را به آن سوی مرز منتقل کنند، جایی که می‌توان آن را با قیمت بسیار بالاتری به فروش رساند و این امر منجر به از دست دادن قابل توجه درآمد برای دولت شده و مصرف بنزین و در نتیجه ناترازی و کمبود بنزین را بیشتر تشدید کرده است.
وی در مورد نگرانی در زمینه توزیع ناعادلانه یارانه‌های بنزین در مدل فعلی توزیع سهمیه بنزین گفت: توزیع ناعادلانه یارانه‌های انرژی در بخش بنزین نیز یک نگرانی عمده است که منجر به وضعیت نابسامان مصرف غیر بهینه بنزین نیز برای ثروتمندان و خودروداران شده است. سیستم یارانه فعلی به نفع کسانی است که بیشترین بنزین را مصرف می‌کنند، نه کسانی که بیشتر به آن نیاز دارند. این امر منجر به وضعیتی شده است که کسانی که توانایی پرداخت هزینه بازار بنزین را دارند توسط دولت یارانه می‌گیرند، در حالی که کسانی که توانایی پرداخت آن را ندارند پشت سر گذاشته می‌شوند. وضعیت فعلی عدم تعادل بنزین در اقتصاد ایران منجر به ایجاد ناپایداری شده است و نیاز به توجه فوری دارد. دولت چهاردهم باید اقداماتی را برای اصلاح مسیر فعلی اعطای یارانه بنزین و رسیدگی به مشکلات اساسی که در این موضوع نقش دارند، انجام دهد. یکی از راه حل های بالقوه، اجرای سهمیه بنزین برای هر نفر است.
جامع با اشاره به رویکرد جدید جهت حل ناترازی بنزین با تکیه بر اعطای سهمیه بنزین به هر نفر گفت: سهمیه بنزین برای هر نفر شامل تخصیص مقدار مشخصی بنزین به هر فرد بر اساس نیازها و الگوهای مصرف آنها است. این رویکرد دارای چندین مزیت است، با تخصیص مقدار مشخصی بنزین به هر فرد، دولت می‌تواند مردم را به اتخاذ الگوهای مصرف کارآمدتر تشویق کند. بنزین به نفر منجر به حذف انگیزه قاچاقچیان برای انتقال سوخت از مرز خواهد شد و بخش مهمی از مصرف غیربهینه با محوریت قاچاق سوخت در مرز و شهرهای مرزی را کاهش خواهد داد و در نهایت با حل معضل مصارف غیربهینه و قاچاق سوخت، زمینه‌ساز حل معضل ناترازی و واردات بنزین خواهد شد.
