حال و روز خبرنگار!

تبریزمن- خلیل غلامی: از خبر غالبا به دو بخش «جذاب» و «آگاهی» تاکید شده است. مخاطب پسندی و آگاهی‎بخشی از عناصر مهم خبرند. این خبر که «فردی سگی را گاز گرفت و حامله شد» جذاب است ولی از عنصر آگاهی تهی‎ست. اما این که «دندان سگ گله شکست» نه جذاب است و نه آگاهی بخش.

اگر خبرنگار از این راه درآمد حاصل نکند، نه جذابیت و نه آگاهی‎بخشی برایش اهمیتی نخواهد داشت. پس عنصر مهم برای خبرنگار بودن کسب درآمد از راه خبر است، نه اینکه حقوق بگیر ثابت بوده باشد.

رسانه چیست؟ رسانه بنگاهی است که کالایی به نام خبر را منتشر می‎کند یا در اصل می‎فروشد. رسانه، کسی ا‎ست که در بخش خبر سرمایه‎گذاری کرده و به نوعی دلال خبر گفته می‎شود. و خبرنگار تنها تولید کننده آن به شمار می‎شود. این‎ها صورت‎های ساده شده‎ای از فرآیند خبر و رسانه است.

خبرنگار مستقل کیست؟
استقلال خبرنگار یک ایده جهان سومی است. جهان سوم همیشه در رویای بهتر شدن غرق می‎شود: روی پای خویش ایستادن، استقلال فکری، مالی، جسمی و غیره. و در این رویا روز به روز وابسته‎تر و شکننده‎تر می‎شود. خبرنگار مستقل وجود خارجی ندارد چرا که عوامل زیادی برای انتشار خبر وجود دارد و از نظر سیاسی نیز نمی‎تواند مستقل بوده باشد چرا که اصولا صاحب تفکری سیاسی است و بی این تفکر هرگز توانایی تحلیل‎های سیاسی و اقتصادی یا اجتماعی نخواهد داشت. خبرنگار خنثی، خبرنگاری ا‎ست که خبر بی‎هویت یا بی‎محتوا تولید می‎کند، خبری که فقط جذابیت دارد. و این بی‎محتوایی فقط از ایده استقلال سرچشمه می‎گیرد.

اما یک چیز مسلم است: روز به روز خبرنگار ما وابسته‎تر و بی‎محتواتر می‎شود. حکومت که سرچشمه درآمد مالی است، جای مخاطب می‎نشیند و محتوای آن را تعیین می‎کند. حکومت مثل آهن‎ربای قوی چشم خبرنگاران را همیشه به سویی دارد که چون کبریت بی‎خطر است.

مراسم روز خبرنگار مدالی است که حکومت بر گردن خبرنگار می‎اندازد. چرا هیچ خبرنگاری افتخار نمی‎کند که از سوی فلان خبرنگار مشهور و نام‎آور تقدیر شد؟ چون «روز خبرنگار» مال حکومت است و نه مال خبرنگار. مقامات ارشد استانی در آن بالا هستند تا سخنان همیشگی خود را در باب خبر و خبرنگاری تکرار بکنند و در آن پایین خبرنگارانی که به این صحبت‎ها اهمیتی نمی‎دهند، ولی با این حال هر سال به این مراسم امیدوار می‎مانند.

همه ساله مقامات اداری تکرار کردند که خبرنگار متعهد است و خبرنگاران نیز خسته نشدند که مدام بگویند ما را جدی بگیرید. اینگونه همه ساله خود را در آغوش حکومت می‎اندازیم تا سنگینی‎اش را از روی گرده ما برندارد.