ارک علیشاه تبریز چگونه مسجد شد؟

به گزارش تبریزمن به نقل از خبرگذاری نصر، این مسجد در اوایل قرن هشتم به دست خواجه علیشاه، وزیر سلطان ‏محمد خدابنده (اولجایتو)، در زمینی به مساحت تقریبی ده هکتار به طرزی باشکوه بنا گردید؛ سفرنامه ‏نویسان و مورخینی که آن را از نزدیک مشاهده کرده ‏اند، مانند ابن ‏بطوطه و دیگران، با تجلیل بسیار از آن یاد کـرده ‏اند.
به گزارش تبریزمن به نقل از خبرگذاری نصر، به نفل از حوزه، این مسجد باعظمت حدود سیصد و پنجاه سال مرکز تجمع مؤمنین و نمازگزاران بود، امّا متأسفانه در سال ۱۰۴۵هـ.ق در حمله عثمانیها به تبریز آسیب دید و قسمت اعظم آن ویران شد و پس از آن نسبت به تعمیر و احیای آن هیچگونه اقدامی صورت نگرفت.
این بنا در عهد قاجار به قورخانه و محل نگهداری ابزار و مهمات جنگی تبدیل شد و به‏ تدریج به نام «ارک علیشاه» شهرت یافت.
این مکان شریف که روزگاری مدید جایگاه مناجات بندگان صالح خدا با معبودشان بود در دوران سلطه شاهان قاجار و خصوصاً دودمان منحوس پهلوی گاه به صورت مزبله و جولانگاه حیوانات و گاه به عنوان گورستان و در اواخر حکومت پهلوی با احداث میخانه و مراکز عیاشی به تفریحگاه و محل می‏خواری و خوشگذرانی تبدیل شده بود.
با پیروزی انقلاب اسلامی و برچیده شدن مراکز فساد، این مرکز که به نام قلعه و ارک علیشاه در بین مردم شهرت یافته بود، به صورت یک اثر باستانی متروک و بلااستفاده درآمد …
تا اینکه پس از تعیین آیت‏ اللّه العظمی حاج شیخ مسلم ملکوتی از سوی امام خمینی (ره) به نمایندگی ایشان در آذربایجان، معظم‏ له که علاوه بر مراتب بالای علمی در زمینه‏ های فقه و اصول و فلسفه، در زمینه تاریخ اسلام و ایران نیز از نام آوران بود، اعلام نمود که ارک علیشاه، ارک نیست، و همان مسجد جامع علیشاه است و باید به صورت مسجد درآید.
ایشان مدعای خود را از طریق مستندات تاریخی و نیز شواهد موجود از جمله‌ محراب‌ بر جای ‏مانده آن اثبات نمود و پس از سیصد و پنجاه سال مجدداً این مکان مقدس را به حال اولیه خود بازگرداند و کتابی به نام «مسجد مسجد شد» شامل سیر تاریخی و تحولاتی که در طول هفت قرن بر این مسجد رفته است تألیف و منتشر نمود.
محل مزبور که ۶۳ هزار متر مربع مساحت دارد، اینک مصلاّی امام خمینی (ره) نامیده می ‏شود. منبع مالی اجرای این طرح، موقوفات فراوانی است که با همکاری اشخاص خیّر تهیه گردیده و پس از تملک، وقف بر مصلای امام شده است. گفتنی است در تهیه این موقوفات از وجوهات شرعیه استفاده ای نشده است.