تبریزمن- جیقه، یا جیغا به معنی “تاج” نام یکی از روستاهای شهرستان هریس و از توابع بخش خواجه است که شاید نام آن را شنیده باشید. روستایی با طبیعت بکر و واقع در نزدیکی کوه “آیلاخلی”، با جمعیت ساکن کنونی حدود ۲۰۰۰ نفر قدمتی بیش از چندین هزار سال دارد.
جیغه در حال حاضر جمعیتی بالغ بر ۴۰۰ خانوار در این روستا زندگی می کنند که به کارهای دامداری، کشاورزی، باغداری و قالیبافی مشغول هستند و سهم خود را در تولید ناخالص کشوری به خوبی ایفا می کنند. با اینکه تعداد قابلتوجهی از اهالی روستا در طی سالیان قبل به شهر تبریز کوچ کردهاند، لیکن به دلیل جاذبه های طبیعی و پتانسل اشتغالزایی روستا، در سالهای اخیر مهاجرت معکوس از شهر تبریز به روستای جیغه شکل گرفته و تعداد زیادی از اهالی شهرنشین روستا، اقدام به ایجاد باغ.های میوه در این روستا کردهاند.
آنچه که بعد از حادثه تلخ زلزله مردادماه سال ۱۳۹۱، که تقریباً در اثر آن روستای قدیمی به طور کامل ویران شد، در روزهای اخیر، بار دیگر موجب نگرانی و اضطراب اهالی روستا را سبب شده، کشف معدن مس در کوه آیلاخلی و قسمت اعظمی از زمینهای کشاورزی اهالی این روستا می.باشد. معدنی که ظاهراً مجوز اکتشاف دارد، و موافقت فرماندار و نماینده منطقه را نیز کسب کرده است. بر این اساس نیز شرکت سرمایهگذار در اواخر دیماه امسال بدون اطلاع اهالی روستا و کسب رضایت آنها، اقدام به ارسال تجهیزات اکتشافی به روستا نمود. عملی که با مخالفت اهالی روستا مواجه شد، و شرکت مربوطه بعد از چند روز تجهیزات خود را از روستا برد.
اما ماجرا به اینجا ختم نشد و شرکت سرمایهگذار، با هماهنگی دهیار و شوراها و با حضور پرشمار اهالی روستا طی جلسه ای در مورخه ۲۶ دیماه ۱۳۹۹ در مسجد روستای جیغه، طرح موردنظر را تشریح کرد، که بار دیگر اهالی روستا ضمن اعلام قاطع مخالفت خود با طرح مذکور، دلایل این مخالفت را نیز برشمردند.
مهمترین دلیلی که موجب نگرانی اهالی شده، واقع شدن محدوده معدن در حوضه آبریز این روستا و روستاهای پاییندست میباشد. کوه آیلاخلی و دامنههای بکر آن، که در محدوده معدن واقع شده، منبع تأمین آب آشامیدنی و آب کشاورزی این روستا و روستاهای همجوار هست. و هر فعالیت معدنی که در این حوضه آبریز صورت بگیرد، اثرات زیست محیطی آن، در درجه اول زندگی انسانها و احشام و در درجه دوم مزارع و باغ های اهالی روستای جیغه و روستاهای همجوار مثل هیق، قراجه، جغناب، عبدالجبار و غیره را به خطر خواهد انداخت. اثراتی که مشابه آنها در معدن طلای اندریان، معدن مس سرچشمه، معادن سنگ استان یزد و… قابل مشاهده هست.
با وجود اعلام مخالفت اهالی روستا با فعالیتهای معدنی طی جلسه مذکور، جلسه دیگری چند روز بعد، با حضور فرماندار و سایر مسئولان ذیربط، در روستای جیغه برگزار شد، که فرماندار موفق به کسب رضایت اهالی در خصوص آغاز فعالیتهای اکتشافی معدن نشد. با این حال زمزمههایی از آغاز فرآیند عملیات اکتشاف در آینده نزدیک به گوش میرسد، زمزمههایی که محرمزاده، نماینده مردم اهر و هریس در مجلس شورای اسلامی، در مورخه ۱۰ بهمن ماه ۱۳۹۹ در طی سخنرانی در نماز عبادی- سیاسی جمعه شهرستان هریس، بر آن صحه گذاشت و خبر از شروع عملیات اجرایی معدن بعد از عید نوروز داد.
بدیهی هست که هیچ ایرانی که در گوشه و کنار این مرزو بوم زندگی میکند، مخالف طرحهایی که موجبات آبادانی و توسعه کشور را فراهم آورد نیست. اما موضوع معدن، بدلیل اثرات زیستمحیطی مخربی که دارد، در دنیای امروزه حساسیت بسیاری دارد. روستای جیغه نیز از این قاعده مستثنی نیست، چرا که تب معدنی که این روزها در این منطقه بالا گرفته، حیات انسانی، حیوانی و گیاهی این روستا و روستاهای دیگری همانند: هیق، دغدغان، چوبانلار، باجهباج، بشیر، چایکندی، سرند، دیبهلی، چمن زمین، قشلاقلار، محمودآباد، آغکندی، اسپیران، گلوجه، گلزار، کمانج سفلی که در محدوده طرح واقع شدهاند، را تهدید میکند به طوری که شاید در صورت شروع به کار معدن، بعد از ۲۰ سال تنها نامی از این روستاها باقی بماند.
امید است ارگانهای مربوطه در این باره، از جمله سازمان محیطزیست، شرکت آب منطقهای، سازمان منابع طبیعی، سازمان جهاد کشاورزی، سازمان صنایع و معادن، سازمان هواشناسی و سایر سازمانها و مسئولان عامل استان، با سنجش علمی و دقیق و در نظر گرفتن نگرانی و مصلحت اهالی روستا، تصمیم مناسب را در این خصوص اتخاذ نمایند.
