طرح تعیین روز آتش نشانی و ایمنی در سال ۷۹ توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور تائید شد که با هدف ترویج ایمنی و پیشگیری از حوادث و یادآوری از خود گذشتگی های آتش نشانان نامگذاری شده است.
اولین ایستگاه آتش نشانی ایران در شهر تبریز در سال ۱۲۲۱ شمسی ساخته شد و وجود برج تاریخی آتش نشانی موسوم به “یانقین” در شهر اولین ها گواهی براین ادعاست.
طبق استانداردهای جهانی به ازای هر ۵۰ هزار نفر جمعیت شهری باید یک ایستگاه آتش‌نشانی وجود داشته باشد که با این وضعیت، شمار زیادی از شهرهای کشور از جمله شهرهای بزرگ کشور تا رسیدن به این الگو، فاصله دارند!
▪️مسافران با مشاهده برج یانقین جهت دقیق شهر تبریز را شناسایی می‌کردند
برج آتش نشانی تبریز یا همان یانقین اولین برج آتش نشانی ایران است که به همراه نخستین تأسیسات آتش نشانی ایران با تأسیس اولین بلدیه یا شهرداری کشور در تبریز به وجود آمد و قدمت آن به اواخر دوره قاجار می‌رسد.
کاربرد این برج به این صورت بود که بیش از صد سال پیش که هنوز ساختمان‌ها به این قد و قامت نبودند و دید کاملی بر روی شهر وجود داشت آتش‌نشان‌ها از اتاق بالای این برج نظاره‌گر شهر می‌شدند تا در صورت مشاهده آتش، زنگ برنزیِ بزرگ این برج را به صدا می آوردند.
مأموران آتش‌نشانی تبریز هم که در آن زمان جزو مجهزترین آتش نشانهای جهان بودند بلافاصله پس از شنیدن صدای زنگ، با بشکه‌هایی بر روی گاری به محل آتش سوزی عازم می‌شدند و با پر کردن آب از انبارهای همسایه‌ها اقدام به اطفای حریق می‌کردند.
اکنون تعداد ایستگاه‌های آتش‌نشانی کشور به بیش از ۱۴۰۰ ایستگاه رسیده است اما این برج با ارتفاع ۲۳ متر در نبش خیابان خاقانی و خیابان بهادری تبریز به نماد آتش نشانی ایران تبدیل شده و در سال ۱۳۷۷ در فهرست سازمان میراث فرهنگی و صنایع گردشگری کشور به ثبت رسیده است.
شهر تبریز از همان دوره قاجار دارای پمپ‌هایی مسی دستی دو طرفه به عنوان تجهیزات اطفای حریق و پمپاژ آب بود که هم اکنون در قسمت آتش نشانی موزه شهر تبریز نگهداری می‌شوند. یکی دیگر از ویژگی‌های برج آتش نشانی تبریز وجود فانوس و چراغی بر بالای آن بود که دو کاربرد عمده داشت؛ یکی اینکه وقتی در داخل شهر افراد نیازمند امداد از طریق این چراغ به سرعت می‌توانستند محل آتش نشانی را شناسایی کرده و به سوی آن بشتابند و کاربرد دیگر آن برای مسافران خارج از شهر بود که به عنوان یک فانوس دریایی عمل می‌کرد یعنی با مشاهده این فانوس مسافران جهت دقیق شهر تبریز را شناسایی کرده و با اطمینان به سوی آن حرکت می‌کردند.
▪️شهروندان سهل انکار به طور ناخواسته بار بزرگی بر دوش آتش‌نشانان می‌گذارند
با توجه به مصوبه اخیر مجلس در مورد مشمولیت آتش نشانی در زمره مشاغل سخت و زیان آور، هر ۵۰ هزار نفر جمعیت باید حداقل یک ایستگاه آتش نشانی در شهرها داشته باشند لذا در حال حاضر به ۲۵۰ ایستگاه دیگر آتش نشانی نیاز است که ساخت آن باید در دستور کار دولت و شهرداری ها قرار گیرد.
طبق نظر کارشناسان این حوزه، حدود ۴۵۰ ایستگاه آتش نشانی نیز غیراستاندارد و غیر مقاوم هستند که این موضوع سبب می گردد تا تجهیزات آتش نشانی در فضاهای غیرمقاوم استقرار یافته و در صورت بروز حادثه خود ایستگاه ها نیز دچار مشکل گردد.
علیرغم اینکه ۴۵۰۰ دستگاه انواع خودروی آتش نشانی با توان عملیاتی برای اعزام در سه تا پنج دقیقه پس از اعلام حادثه در شهرهای کشور وجود دارد اما در حال حاضر بیش از یک هزار دستگاه خودروی آتش نشانی استاندارد و به همان نسبت تجهیزات تخصصی آتش نشانی مورد احتیاج شهرداری های کشور است که باید برای تحقق و یا حداقل رسیدن به استانداردهای جهانی تلاش مضاعفی از سوی مسئولان متولی انجام گیرد!
واقعیت این است که در این سال‌ها آنگونه که شایسته است به وجود آتش نشانان بها داده نشده و شاید اگر حوادث دلخراشی همچون پاساژ پلاسکو تهران، جنگل های ارسباران، بازار بزرگ تبریز و امثال آن اتفاق نمی‌افتاد هنوز هم گاه و بیگاه از آنان خبری منتشر نمی‌شد!
آنان به پیشواز خطر می‌شتابند، محدوده عملیاتی آنان آتش‌سوزی‌ها، تصادفات، محل ریزش آوار و محبوس شدن انسان‌ها و حیوانات در محل‌های مختلف است.
شهروندانی که اصول ایمنی را رعایت نمی‌کنند ناخواسته باری بر دوش آتش‌نشانان می‌گذارند که ممکن است به قیمت جان آنان تمام شود اما آتش نشانان با هدف نجات جان و مال انسان‌ها از حوادث و رویدادها، از جان خود گذشته و با رشادت می‌کوشند تا امید و شادی را برای آسیب دیدگان به ارمغان آورند لذا عمل به این رسالت خطیر، جسمی توانا و آزموده می‌خواهد.
▪️اولویت آتش نشانهای کشور در مواجه با سوانح حفظ جان شهروندان است!
عدم رعایت نکات ایمنی در ایران مهمترین دلیل سوانح است و به گفته فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها و مراتع، سالانه به طور میانگین ۱۵ هزار هکتار جنگل و مرتع دچار آتش سوزی و می‌شود که عامل بیشتر آنها انسانی است.
در مناطق شهری نیز، آتش سوزی‌های خانگی بیشترین آمار را به خود اختصاص می‌دهد که علت بیشتر این آتش سوزی‌ها عدم رعایت نکات ایمنی وسایل گرمایشی و استفاده از گاز شهری است که در مواجه با این سوانح اولویت آتش‌نشان، حفظ جان است!
یک آتش نشان جوان، افزایش سطح آگاهی مردم را مهم دانست و گفت: به نظرم اگر کسی تلاش کند متوجه شود چرا مثلاً با وجود اینکه آتش نشانی رسیده بود اما انبار دچار حریق کاملاً سوخت خیلی بهتر است تا اینکه ما را متهم کند.
سعید کمانی ادامه داد: وقتی ما به محل سانحه می‌رسیم اولین کار، بررسی است و می‌بینیم که انبار مورد نظر تحت هیچ شرایطی خاموش نخواهد شد و تمام تلاشمان این است که به جاهای دیگر سرایت نکند چرا که اولویت ما نجات انسانهاست و اگر جایی فردی محبوس نیست مجاز نیستیم به هر قیمتی وارد محل شویم.
وی افزود: قضاوت در مورد کار ما زیاد است و هر تیم حرفه‌ای و مجهز دیگری از یک کشور پیشرفته هم بیاید باز هم همین کار را می‌کنند زیرا مِتُد و تجهیزات ما همان متد و تجهیزات روز دنیاست لذا شیرین ترین قسمت کار ما همین است که بتوانیم جان یا مال کسی را نجات دهیم که ضرر کمتری ببینند!
کمانی اضافه کرد: می‌گویند سه چیز است که یک آتش‌نشان هرگز در زندگی اش فراموش نمی‌کند؛ اولین باری که یک نفر را از مرگ نجات می‌دهد، اولین باری که مرگ کسی را با چشم خود می‌بیند و اولین باری که موفق می‌شود حریق بزرگی را خاموش کند لذا تکرار این حوادث در طول حداقل سه دهه از زندگی حرفه‌ای یک آتش‌نشان هم نمی‌تواند چهره‌ای عادی به این سوانح بدهد!
? شهرام صادق زاده
